Ховш ма хиллара дIадахача шера ГIалгIайчен юрт-боахама, продовольстве министерство толажагIа дола доккхий а кагий хьайбаш дегIадоаладара бола болх дIаболабир.
Республика кулгалхочо Калиматанаькъан Махьмуд-Iаьлас тIадиллар паччахьалкхен унитарни преприятешта 2021-ча шера январь бетта доакхий а кагий а хьайбаш эца аьнна. Цу тайпара, республика хьайбашлеладар болх дегIабоалабара дика къахьийгар. Арахьара хьачудоаладир 3620 хьайба, царех кагий хьайбаш 3300 корта. ДIахо йодача хана уж кхы а совдоалаш хилар, хIанз 5 эзарга кхоачаш да, цар даь Iаьхаргаш 2000 да.
Иштта латташ дола хьал довзара а, дIахо де дезаш дар юртбоахама болхлошца тахкара а вай кулгалхо ваха хилар Назранерча, МагIалбикерча районий ГУП. Мехкда ваха хилар иштта «Зори Кавказа», «Дружба», «Алханчуртский» оалача предприятешка.
«Тахан сона мелдайначоа со гIадвигар. Хьайбашлеладара болх дегIабоагIаш латт. Банкрот йолаш а организацеш яр, бакъда тахан уж декхарийла а бац е налогаш дIа ца луш а биссабац, иштта наьха алапеш а дац дIадала дезаш.
«Дийнъенний» кошараш, уж болх ца бег дIакъейла латташ яр, хIанз болх бе йолаяларах наха хьаде хIама да, — аьлар Калиматанаькъан Махьмуд-Iаьлас.
Из деррига а республика кулгалхочо яхачох Моттигерча првительства а ГУП болхлоша а дика вIашагIделла хиларах да, цудухьа дика толам баьккхар цар. ДIахьожадаь ахча ший лерттIа дIадахийтад: фу эца дезар дац, удобренеш йолаш я, доагама-хьокхама материалашта дIадахар юха метта оттадаьд, совдаьннача ахчах хьайбаш ийцад.
"Эггара керттера дар да предприятеш беча пайдах хьайбаш ийца хилар, цо тайпара толам баьккхар цу даькъ тIа.
Паччахьалкхен унитарни преприятеш шоаш баьча пайдах 20% республика бюджете хьаччудала дезаш ба. ДIадахача шера вай йиш йолаш дар из пайда бюджете дIахьожаде, е цунах хьайбаш а ийца цар болх дегIабоалабе- тIаийцар юртбоахами ГУПаш дегIайоалае. Цар болх чIоагIа хала ба, уж лархIа а царна баркал ала а деза, — аьлар Калиматова.
Цо белгалдир, юртбоахам дегIабоалабара болх дIахо а дIахьоргба аьнна, юртбоахамах эцаш бола пайда дIабахийта беза цунна эшаш дола хьашташ кхоачашдеш, техника а хьайбаш а эцара. Кхыча регионашкарча юртбоахамашка кулгалхой ахара а болх а керда баккха беза.
Калиматова яхачох, цу балха керттера декхар да вай мехкахошта продовольствеца Iалашо яр, хьайбай продукци эшача боараме вай базарашка хилийтар, массаболча наха дулха даар кхоачамболаш хилийтар.
Кулгалхочо белгалдир, вай деза цIай дола денош хьакхоаччашехь а — Мархаш (Ид аль-Фитр, иштта (Ид аль-Адха), дерригаш а арахьара хьайбаш эца отт вай, из гIулакх дIадаккха деза, хIана аьлча вай таро я республикерча юртбоахамах эцача пайдах бахача наха эшаш йолча продукцеца Iалашо е. Кастлуш из кхоачаш а хургда.
Хоам бу 2020 шера лоравала веза ханаш хиннаяле а 2019 шера хинначунга хьежача 100,7% совгIа яр. Из хилар къаьстта дулх −8,8%, шур- 0,8%, фуаш- 0,7%.
2021- ча шера из хилар 112,2% дIадахача шерага хьежача.
Эггара хьалхара декхар да продовольственни кхача кхоачамболаш хилийтар. Нагахьа санна юртбоахама арахеца продукци вай совйоалаш хуле, уж деррига декхараш кхоачашхургда.
2019-ча шера Статистика регистра юкъера даьхад 118 ахархой фермерски боахамаш, хIана аьлча уж чакхдаланзар 2016 шера Ерригароссийски юртбоахама перепись еча хана, цар толам лоха хиларах. Юртбоахамо арахецаш йола продукци (юртбоахама организацешка, ахархой (фермерски) боахамашка, бахача наьха боахамашка) 2021-ча шера март бетта хиннача маьхашка хьажжа оттабаь мах хилар-1014.2 млн сом. карарча шера (январе-марте — 2 986,2 млн сом ).
Къилбаседа-Кавказа статистико яхачох укх шера хьалхарча квартале юртбоахамашкара доккхий хьайбаш 68692 корта ба (2.1% дукхагIа хул из дIадахача шера хинначул), царна юкъе −35312 корта (5,25 дукхагIа), жа, гаьзарий — 287798 корта (32,7% дукхагIа).
Цу юкъа дерригача боахамашка дIалаьрхIад хьайбаш а оалхазараш доадаь а дийна долаш )-1813,920 тонн. шура −2780I,330 тонн, фуаш-5085 эзар
