Цар белгалдир, мехка IT-кластер хьалъеш, лоамашкара гIалаш меттайоалаеш, юртбоахаме керда наькъаш хьаделлаш боккха болх дIабахьа беза, аьнна.

«Эггара хьалхарча аргIагIа республике тоае езар промышленность я. Мехкадас хьоахадир, 2019-ча шера мехка болх беш массехк промышленни моттигаш мара яцар, аьнна. Иттанел совгIа йола моттигаш болх беш йоацаш, сайца латта дикка ха яр. Укх кхаь шера къахьийга; Россера, кхыча мехкашкара инвестораш юкъекхувлаш, керда моттигаш хьайиллай оаха, болх ца беш сайца лаьттарашка а болх дIаболабайтаб», — йоах хоамо.

Гуцаранаькъан Микаила дийцар, ше де лаьрхIачох. Россера йоккхача болх-моттигашкара нах юкъекхувлаш, республике керда къахьегама моттигаш хьаелла еза.

Инвестицей гIулакх тоадарал совгIа, мехкарча наха шортта болх бе моттигаш хургья, аьлар цо. «Тахан тхоашта могача низаца къахьегаш да тхо, регионера инвестиционни моттиг тоае гIерташ. Укх мехка шоай хIама дIадоладе безам барашта, мел эшар хьаде гIерт тхо. Карарча хана вайцига болх беш 12 предприяти я. Цу гIулакхо бахархошта болх хулийт.

ХIанз уйла еш да тхо, тха оалхаш йола моттиг хьеллара», — аьлар Келаматанаькъан Махьмуд-Iаьлас. Мехкадас яхачох, тIехьарча шерашка моттигерча кулгалхоша къахьегаш, республике дикка даьржад доккха а зIамига а хьайбаш. «Таханарча денга диллача, 300 эзар совгIа жа да вай республике.

Юртбоахаме леладераши, наьха коашкардараши дIалаьрхIача иззал жа хул. Тха оалхаш йола йоккха моттиг вай хьайийллача, уж хьайбаш леладеча наха дикка аьттув болаш гIулакх хургдар цох. Цул совгIа, из тайпара моттиг лоалахарча мехкашка а тIехьа яц», — дийцар Мехкадас.

Тоадаьча тхах тайп-тайпара хIамаш хьае йиш я, цул совгIа, вайцига дикка даьржад тахан тхах кIувсаш ду гIулакх. Аьлха даьнна тха мехкал арахьа дохка йиш я. Гуцаранаькъан Микаила белгалдир, из тайпара моттиг хьаеллара болх шийна дика бовзаш ба, аьнна. ТIехьа тIайоагIача хана, дикка беркат совдаккха йиш йолаш моттиг я из, аьлар цо.

Юртбоахама къахьегамхошца дувцаргда ше цу хьакъехьа, аьлар бизнесмена. Йоккха терко тIайохийташ дийцар республикерча дешара оагIон гIулакх. 2023-ча шера вай республике хьалхарча классе дахараш 9 эзар совгIа бераш да. ХIара шера бераш дукхагIа хулаш латт. Таханарча дийнахьа, Россе къамашта юкъе эггара дукхагIа даржаш латта къам да вайдар.

«Тахан, промышленности, юртбоахама хьали тоадарал совгIа, геттара лоархIаме да аьнна хет сона дешара гIулакха лакха терко яр. Укх шера хьалхарча классашка дахараш 9 эзар совгIа бераш хилча; дикагIа, йоккхагIйола ишколаш йотташ бола болх ма хулла сихагIа дIаболабе беза.

«САФМАР» яхача оагIон моттигаша Москве тайп-тайпара, деррига хIама чулоацаш йола дикагIйола ишколаш йотташ болх дIакхихьаб. Дика хургда, укх мехкара дешареи Iилмани гIулакха йолча министерствон кулгалхо, цу тайпарча ишколе яха, республиканна пайдане хургдар хьаэцаш, чакхйоале», — теркалдир Гуцаранаькъан Микаила. ВIашагIкхетаре дийцар, регионе ИТ-парк хьаелла еза, аьнна.

Республиканна пайда беш хургда из гIулакх, дикка доаржадича. Бизнесмена хьоахадир, Белоруссе IТ-кластер хьаеллаш, дикка болх дIабихьаб шоаш, аьнна. Геттара дика хургда, вайцигара тоаба Минске яхийтача. Ма ярра цу балха оагIонаш йовзаргьяр цунна тIаккха.

Из тайпара кластер республике хьаелларгйолча наькъий уйла е еза», — аьлар Гуцаранаькъан Микаила. Лакха терко тIаяхийта езарех да вай мехкара туризма гIулакх. «Жайрахьа район вай массане даьй хьабаьнна моттиг я. Цигара овлаш долаш да вай тайпаш. Цудухьа, къаьстта уж моттигаш лораеш, цигара вахар тоадеш, дIадахар вай декхар да.

20 шера болх дIабахьа беза йоккха программа я, из район чулоацаш, оаха дIайолаяьр. Цу программан юкъе да еррига гIалаш тоаяр, отелаш, кемпингаш хьалъяр. Тоае езарех я «Эрзи» яха лагерь, «Тхьаба-Ерд» яха моттиг. Цул совгIа, альпинизма хьал тоадеш, дикка къахьега деза цига.

Туристашта эггара хозагIа хеташ йола, жовхьар санна моттиг хьахила еза мехках», — дийцар бизнесмена. Геттара лакха терко еш, дIабахьа беза херцаш латта гIалаш тоаяра болх. Таханарча дийнахьа, эггара хьалхарча аргIагIа тоае езарех я аьнна, хьакъоастаяьй 30% кхоачаш мара йиса йоаца гIалаш.

Иштта боккха болх дIабахьа беза, «ВIовнашке» тоаеш. Тахан тоаеш латтарех я Ний, Морч, Хьарп. 2024-ча шера, гIалгIай паччахьалкхен 100 шу дузача денга йистедаьнна хила дезаш да уж деррига балхаш. Лоамашка 5 эзар совгIа гIалаш ягIа.

ГIо дерий, тайпай, Iаьдала ахчах дIабахьа беза уж тоаеш бола болх. Лоаман моттигаш ма хетта тоае, ерригача гIалашта кулг тоха, цхьа 20 шу дезаргда аьнна хет. Се дийна мел волча хана, из проект хьаллоацаш, сайна могаш дола гIо деш латтаргва со, уж гIалаш меттаоттаяра. Вай селханара истори да из! Теша лов, со дIаваьлча а из беркате гIулакх дIахо дIахьоргда, аьнна. Уж кхыбола нах хургба»,  — аьлар Гуцаранаькъан Микаила.

Бизнесмена теркалдир, тахан уж гIалаш меттайоалае ховш бола болхлой вайцига кIезига хилар. Республикерча цхьан вузе къаьстта из гIулакх Iомадеш йола факультет хьаелла еза, аьлар цо. Из гIулакх довзаш болча говзанчаша шоашта ховр кхычарна Iомаде деза.