ГIалгIайче ши хий цIендергда, чIоагIача нувхашта лаьрхIа моттиг ергья, нувхий гувнаш дIадоахаргда
Министр природных ресурсов и экологии Ингушетии Ахметхан Шадиев доложил Главе республики Махмуду-Али Калиматову о планах ведомства на 2023 год. Природоохранное ведомство ставит перед собой задачу приобрести новые контейнеры для сбора мусора, очистку русла двух рек для беспрепятственного прохождения паводковых вод, а в перспективе на 2024 год — строительство полигона ТКО и ликвидацию самой крупной в республике свалки, сообщили газете «Сердало» в пресс-службе руководителя РИ.
Цар иштта хоам бир, ГIалгIай Республикан Iалама Министерствос дукха болх баь хиларах, хIанз а «Экологи», «Гонахьара Iалам лорадар» яха ГIалгIай Республикан паччахьалкхен программа, къаман проект кхоачашъяра шоаш къахьегаш хиларах.
ГIалгIайче дIахо а къахьегаш я, Iалама хьал тоадара тайп-тайпара балхаш деш.
Iалама хьал тоадара гIулакх теркалде деза, яхаш, нахаца болх беш, цар сакхетам сомабоаккхаш, хьабоагIа цигара болхлой.
Иштта белгалдир, Iалама боахамо республике гIолла «Экологи» оала къаман проект кхоачашъяра къахьегаш хилар, цу даькъе гIолла йиъ проект я къахьега дезаш.
Масала, «ЦIена мохк» яхача федеральни проектах 2019 шера ГIажарий-Юрта, Наьсарен шахьаре кхалажаш дIаяьхар. 2021-2022 шерашка республике 20,8 гектара тIара МагIалбикера кхалаж дIаяьккхар, лаьттан кIалйихьа, из таханарча ден Iалама Iаткъаш яц.
ЛаьрхIа хиннар кхоачашдара 2,3 эзар нувхаш чутувса яьшкаш ийцай. Уж дIаеннай 2022 шера шахьарашка, юрташка эшача моттиге Iоовттаяра. Цул совгIа 2,7 эзар цу тайпара йола нувхаш чутувса яьшкаш эцара каьхаташ дIачуденнадар, уж моагадаьд, укх шера Iооттаергья.
2024 шу йистедалалехь, чIоагIа нувхаш гулъяра йола моттиг а Iалашъергья, юхакъасташ йола нувхаш чакхъяхара, цаэшар юстаръяккхара болх а юкъебоагIа цунна.
«Тамашийна хин гIишлош лораяр» яха моттигера проект кхоачашъеш, хиш цIендара балхаш а дIадахьа лерхI.
Цо таро хулийтаргья Шолжера хий дикача хьале хилийта а бахархой экологически хьалаш тоаде а. Цу гIулакха лаьрхIа 73 млн сом дIадохийтаргда балхаш хьадеча, из ахча хьадайтаргда ший доагI-доагIача даькъе мехкá 2023-2024 шерашка, — аьлар министро.
Хьун боахамашка диллача, 2022 шера республике 2 403,7 эзар сом ахча да хьаденар, 21 гектара тIа хьу меттаоттаеш дола балхаш дIадихьар, иштта 10 гектар хьу дIае лаьтта кийчдир.
«ДIадахача шера аз декхар оттадаьдар, дукхача шерашка бIарий гаьнаша дIалаьца дадаш дола лаьтташ арендах дIале, аьнна. Теша лов дехараш хьачулургхиларах».
Келаматанаькъан Махьмуд-Iаьлас хьалхадаьккхар, уж дика, хьаьна лаьтташ хилар, дика доал деш хилча, пайда бахьаргба цар, ший доалахьара хIама хьадоладе йиш йолаш.
Министро аьлар, доалахьара хIама хьадоладара, наха дIалуш да лаьрххIа бIарий бешара лаьтташ. Таханарча денга хьачуденна 10 дехар да, цо дIалоац 249 гектар.
