Болх бечун — сий дукхагӀа
ДикагӀбола хьехархой харжар
Иштта ала мегаргда вай республикерча хьехархошта юкъе дӀакхайкаяьча яхьах. Дешареи Ӏилмани министерствос лаьрхӀад 2021 шера дика толамаш даьхача хьехархошта ахчан совгӀаташ дала. Цу гӀулакха лаьрххӀа вӀашагӀъелла комисси я, мехкара паччахьалкхен болхлой, Ӏилманхой, хьехархой, даьй-ноаной юкъе болаш. Цох лаьца хоам баьб ерригача республикерча школашка, хьехархой цунга кийчбала таро хургйолаш. Цу гӀулакха, 20 апреле денз, каьхаташ дӀаэцаш хургья министерство, бокъонца еррига из яхь чакхъяргья июнь бетта 22-ча дийнахьа. Цу хана ховргда дикагӀбараш малаш ба а ахчан совгӀаташ хьанна деннад а. Хьалха а хиннай цу тайпара яхьаш, сона дика дагадоагӀа 2006-ча шера итташ болча хьехархошта 100 эзар сом преми а РФ дешара министра Фурсенкос кулг яздаь грамоташ а енна. Цул тӀехьагӀа кхы а хиннай вай мехкарча хьехархой вахаре цу тайпара моттигаш.
ЛаьрххӀа цу яхьанна кийчъяьча бокъонаша йоах, республикера моллагӀа хьехархо цунна юкъе дакъа лаца бокъо йолаш ва. Яхьанца дувзаденна мел дола дешаш, наха дӀадовзийташ а дӀакхайкадеш а хургда. Цу гӀулакха хьехархочунгара дӀадехаш цхьацца хӀамаш да. Из 18 сахьатал кӀезигагӀа болх беш хила йиш яц, цул совгӀа, кхаь шерал кӀезигагӀа йоацача хана юхьанцарча, керттерча, юкъерча дешара моттигашка къахьийга хила а веза из саг. Цу яхьанна юкъеболхац кулгал деш бола нах. Комисси хьожаргья малагӀа толамаш да хьехархочун классал чухьа а арахьа а беча балха, мишта деш цо хьехача бераша, малагӀа толамаш даьхад цар. Цунца цхьана хьехархочун балха тӀа хила деза Ӏилма хьехача даькъе пайда лургбола белггалара наькъаш. ТӀеххьарча кхаь шера балхаца дикка белгалваьнна хила веза яхье дакъа лоацаш вола хьехархо. Къаьстта а теркалбергба начӀал йолча берашца, бойшца, фусамех бехача, хала боахкача дезалашта юкъерча берашца, берашца-заӀапхошца, хала оамалаш ярашца беш бола болх. Иштта тидаме эцаргда тайп-тайпара технологеш балха юкъекхувлар, электронни гӀирсашца къахьегар, ший говзал цахаддаш лакхъеш хилар.
Комисси хьежа, дикагӀбараш белгалбаьха яьлча, укх шера 15 июль хьатӀакхачале, цар тайпан цӀераш РФ дешара министерстве хьаллургья, уж ахчан совгӀаташца белгалбахийта дагахьа. Цу тайпарча яхье цкъа дакъа лаьца саг, юха а цунна юкъе дакъа лаца бокъо йолаш ва, пхи шу даьнначул тӀехьагӀа. Шоай хана цу тайпарча яхье дакъа лоацаш хиннаб вайна дика бовзаш бола хьехархой Куркиев Хьусена Совдат, Балаев Ювсапа Хадижат, Озиев Салмана Мадина, Целлоев Яхььяй Маддан, Картоев Ӏаьлий Ӏашат, Султыгов Нурдина Зарема, кхыбараш.
Кастта ховргда вайна, малашб ювцача яхье котбаьннараш а цу тайпара премеш яла оттабаьраш а. Аьттув балба бераш кхедеча гӀулакха тӀа доккхий толамаш доахарий.
