Бакъда дукхагӀболча наха цу хӀамах дош хетац, доккха дарба доалл укхох аьлча а, дӀаяккхал, фу дергдар цо-м, дош дацар из-м, аьнна хет... Баьцашца дарбаш деш, царех молхаш кийчъеш дуккхача наьха хала лазараш юхатетташ болча дарбанчаш-м дошо маьха я, Дала денна доккха дика да, оал царех. Масала, хьаэц вай тахан нитташ. БӀаьстан бетташ хьаэттача, эггара хьалха лаьттан кӀалхара арайолалуча баьцех ба, хьахьокхабелча, цӀи яьлча санна воагавеш бола нитташ. Уж боацаш моттиг яц тахан.

Урама йистошка, беш мел йолча бешамашка, аренашка багӀа уж, сага теркал ца беш. Укх сахьате къабенна дӀабаргба, цхьа дарба ма доаллий акхарех, чаме а ма бий ераш, аьнна, хьабаьха кийчбе сага дага ца дохаш. ХӀаьта, уж нитташ хьахулаш боацача моттигашка бахача наха, царех хьагаш, уж бувцаш хезача-м, ах бакъдале, ма доккха хӀама да ер, аьнна хеталу... Вай ноаноша нитташ хьокхабийя, кийчбийя, дарбане ба яхаш, цӀагӀа мел болча дезалашка буийташ хинна ханаш гаьнна тӀехьашка йисай. Тахан лораша, ниттех доала дарба дувцаш, яздер дийшача, цхьа моллагӀа йолча молхах дӀалургбоацаш ба-кх уж. Диабет яха лазар долча наьха дегӀацара шекар лохду цо, гемоглабин айю, тайп-тайпара дегацара лазараш долча унахой дегага дикагӀа болх байт. Иштта, лораша язду, симца, кераца лазар долча наха а цар чӀоагӀа гӀо ду, яхаш, холестерин лакха хилча, из ший хила езача боарам тӀа ӀотӀайоалаю.

Ниттех йоаллача К витамино дуккхача лазарашта духьале ю, дегӀа низ чубайт. Кхы а дукха да, карта йистошка вай теркал ца беш, михо лестабеш, багӀача; тӀаккха кӀордабийя, хьаккхе шоай овлаш тӀехьа хьа а баьхе, вай цӀер тӀа дӀатӀатувсача ниттех Ӏилманхоша-лораша дувцар. Уйла е эттача, цхьа тамашийна болх ба-кх из...

Тахан наха юкъе эггара чӀоагӀагӀа даьржа долча дуккхача лазарашта дарба де низ цар хилча, даггара из хьакхайкадеш лораш а хилча, хӀанад-хьогӀ вай цу мо долча хӀамашца цхьа талмаста уйла йолаш? Хьажал мел боккха къахетам ба Дала вайх бер, вӀалла дӀае а ца езаш, массе моттигашка эрий тӀаювлача баьцах иззал дарба доалийташ. Дала ца кхеллача, ше-ше хила йиш мича яр цун иштта... Сога хаьттача, вай хам цабар да из. Цхьан воккхача лора язду, когаш лазаш болча наха, кхехкабаьча ниттех хьахинна дилла мелаш хилча, цул дикагӀа хӀама дац яхаш. ХӀаьта, тӀехкашта эггара дарбанегӀа лоархӀар, укх бетта кхаьча латта нитташ ба. ТӀехкий лазар дикка юхатох цар, яхаш, кхайкарал ду лораша.

Ниттех доалл аскорбинови кислота, каротин, хлорофилл, флавоноидаш, витаминаш А, В6, В9, В12, С кальций, сангал, аьшк, цӀаcта. Хеталу-кх, молха а сенна еза-хьогӀ, еррал дарба доалла буц, мах бала ца безаш, дӀа мел хьежача ягӀаш хилча, аьнна. Бакъда, нитташца дарба де оттачул, лаьрххӀа аптеке ухаш, дукха мах боаккха молхаш ийеш, уж мелаш лелаш аттагӀа хет вайна. Россе йоккхача шахьарашка баха нах ма чӀоагӀа хьогаш беркат да-кх из! Ахчах эца эттача а, бац цу моттигашка нитташ.

Дукха нах ба дунен тӀа, духхьал баьцашца мара шоай дегӀа дарба ца деш. Ма доккха совгӀат а хургдар-кх царна, вайцига баха хайша, сага теркал ца деш латта ниттий вахар дайзача. Дорхалца хьа а боахаш, кхувссаш уж цӀера юкъе чуухийтача вайх ма цецбаргбар уж. Деррига дӀадаьлча, ахкан хана бокъабаь, хьокхабаь дӀаоттабича, Ӏан замалахьа а дарба де йиш я-кх царца. Уйла ел, хьамсара мехкахой, мел дукха дикаш кхеллад вай унахцӀенонна Сийдолча Дала. Теркалде вай из...