Халхарца гу къаман куц
ГӀалгӀай паччахьалкхен ансамбла 30 шу дизад
Вай къаман оамал, куц, хьинар гойтача моттигех цаӀ я, халхарца оагӀув болаш хилар. Тайп-тайпарча ханашка гӀалгӀашта юкъера хьабаьнна кагий нахи мехкарийи йоккхача, цӀихезача Кавказа халхара тоабашка къахьегаш хиннаб. Масала, «Вайнах» яхача Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен ансамбле халхараш даь вар Дидиганаькъан Мухьмад, ГӀаппархой Мухьмад, Йовлой Рая, цун йиша Люба, Могушканаькъан Ахьмад, Ӏарчакханаькъан Берснакъ, Саганаькъан Мурад. ТӀеххьарвар йӀаьххача хана къахьегаш хилар ХӀирий паччахьалкхен «Алан» яхача ансамбле а.
ГӀалгӀай Республика хьахиннача хьалхарча шерашка, нийсагӀа аьлча 1993 шера маьтсела бетта 19-ча дийнахьа, хьаяьй вай къаман «ГӀалгӀайче» яха паччахьалкхен халхара ансамбль. Карарча хана цун нийсса 30 шу дизад. БӀарчча саг кхийна, нийсвенна дӀаоттал ха я из, цудухьа цу юкъа дукха хувцамаш хиннад ансамбла вахаре. Дикка эргадаьннад хьалаш, таронаш. Эггара хьалха из хьаеш цун ларде лаьттача Ахьмада Раяс дувцаш хезад сона, Ӏай репетицеш йолаш, къаьнарча РДК фусаме сов шийла хиларах, доккхийча яьшка хий кхехкадора шоаш, яхаш, артисташта йӀайха хургйолаш, шелала цамогаш хургбоацаш. Мел дукха халонаш яле а, царна садетташ, къаман хореографи дегӀакхувлаш таханарча денга баьннаб керттерча ансамбла артисташ. Царна юкъе хиннаб Мержой Аьсет, Байрамова Марина, Чуранаькъан Томаи Розаи, Оздой Люба, Джанхотанаькъан Милана, Хьаштаранаькъан Тамила, Малсаганаькъан Татархан, Мержой Аслан, МутаӀаланаькъан Тамила, Мержой Люба, Баренаькъан Мадина, ТӀоаршхой Рамзан, Имагожанаькъан Адам, Гадаборшакъонгий Ӏийса, пандарчаш бола Маматова Миновси, Къоастой Микаил, Тимарзанаькъан Ӏалихан, исбахьален кулгалхо хинна Ӏамархананаькъан Рамзан, фатанчаш Бохтаранаькъан Джабраил, Муцолганаькъан Муса, иштта кхы дӀахо.
Тайп-тайпарча ханашка ансамбла керте лаьттаб Могушканаькъан Ахьмад, Куркъанаькъан Руслан, Досхой Башир. Дуккхача доазол арахьарча мехкашка а вай мехкарча бе-беча моттигашка а хиннай халхарчий тоаба. Царех я Ирак, Туркий мохк, Итали, Польша, Франци, Израил, Къилбаседа Кавказа республикаш, Россе тайп-тайпара миӀингаш.
2004 шера ше кулгалде эттача, ансамбла керда «Кавказа цӀай» яха программа оттаеш къахьег Куркъанаькъан Руслана. Ала деза, ансамбла артисташа дакъа лоацаш, гӀорваьнна хиннача кинорежиссёра Мамилганаькъан Сулумбика «Лоаман ашараш» яха кинофильм даьккха хиннад, аьнна.
«ГӀалгӀайче» яхача ансамбла кхоачашдеш хиннача халхарашта юкъе да «Шалташца ду халхар», «Чарахьа халхар» «Мехкараша кӀудалашца ду халхар», «ГӀалгӀай гон юкъе ду халхар», гуржий «Перхули», «Картули», аджарий «Ганн-даган», эрмалой «Шолохо», «Кочари», гӀаьбартой «Къафэ», хӀирий «Хонга-кафт», кхыдараш. Цул совгӀа, программанна юкъе хиннад гӀалгӀаша «ЦӀай деча ду халхар», «Са ГӀалгӀайче», композици «Вайнаьха сигален кӀалха», «Тушоле цӀай», Нийсархой», фаташца ду «Кавказа ритмаш» яха халхар.
Къаман керттерча ансамбла 30 шу дузаш, цун доакъашхой а кулгалхой а дага мел латтар кхоачашхилар лов.
