Сагах бола тешам
Наьха хӀамах вӀаьхий хила йиш яц
МоллагӀча сага вахаре нийсденна хила тарлу, тика чу е балхара алапи хьаэцача моттиге совлен ахча луш. Цкъаза дукха нах гулбенна, гӀараш йолча, е ахча хьателар кӀаьдвенна моттиг хилча, е из сихвенна хилча, нийслуш хӀамаш да уж. Цо из моллагӀа бахьан нийсденна даьдале а, совлен денна ахча юхадихьа дӀадалар, сога хаьттача, маьл хургболаш хӀама да. Нагахьа санна Ӏа из юха ца лойя, харцахьа хьаденна саг из такха дезаш хургва. ДӀа ца луш дитачоа Далла хьалхашка къа хургда. Дин чухьа болча наха оалаш ма хиллара, къематдийнахьа из такха отта везаргва цун.
Сона а, цхьацца сона бовзача наьха вахаре а нийсденнад цу тайпара хӀамаш. Бухсоццаш царех фу хилар, уж мишта чакхдаьлар хьожаргда вай.
Аьлтий-Юртара вар Малсаганаькъан Нурдин яхаш саг, массехк шу да из воаца, дика саг а вар, Дала къахетам болба цох. Цо дийцар сона ишкола директора болх беш волаш, шийца нийсденна хӀама. Хьалха хӀанз санна банкоматашка хьателацар наьха алапи. Кхаленашкарча ишколай директораш белггаларча дийнахьа халкъа дешара отделе дӀаболхар, шоай хьехархой алапи хьалдар духьа. Иштта Наьсарерча райОНО ше керте латтача ишколерча наьха алапи хьаэца ваха хиннав из. Директорий йӀаьхача аргӀанна юкъе латташ цхьа ха яьлча, укхун ишколан ахча хьалу ха тӀакхаьчай. ДӀачу а вийха, кассир волча Бекботанаькъан ЗаӀама Бориса (цхьан хана ишколе болх баь саг вар из) хьаденнад укхунга алапи. ЦӀа а ваха, ахча дӀадала эттача, из 1000 сом хила дезачул дукхагӀа хиннад. Цу хана доккха ахча дар эзар сом. Ше цу гӀулакхах кӀеззига паргӀатаваьлча, юха Наьсаре а ваха, из харцахьа хьаденнача кассирага дӀаденнад цо. Вешта аьлча, цу гӀулакхага гӀолла ше цӀена саг волга, хьарама а наьха а хӀама шийх хьахьокхадолийташ воацилга дӀахайта хиннад Нурдина. Из дика ца хийтача фу дика хетаргда?! Дезаденнад цо даь хӀама ЗаӀама Бориса. Цул тӀехьагӀа, ахча хьаэца баьхка мел дукха директораш латтарах, хьа а кхайке:
- Малсаганаькъанвар, хьо хьачувел, - оалаш хиннад кассира. Эггара хьалха алапи дӀа а деле, дӀавохийташ хиннав цо Нурдин. Из тешаме саг волга хайнад, цо юхаденнача ахчанга гӀолла. Цу тайпарча моттигашка гучаювлаш хул цхьайола сага оамалаш, дегӀацара эздел, наха тийшаболх бергбоацаш хилар.
Сайна нийсъеннача цу тайпарча цхьан-шин моттигах дувца лов сона. 2000-гӀа шераш долалуча хана дар из. Аз болх беча ишколе а хьехархошта алапи хьалкхухьаш а дӀалуш а хиннар директор е завуч яр. Цхьан дийнахьа алапи хьаэца учительске вӀашагӀкхийтар тхо. Завуч яр цу чурча магӀа баьрче латтача истола тӀа Ӏо а хайна, цхьацца тӀавехаш, алапи дӀалуш ягӀаш. МаӀа нах ишколе геттара кӀезига хиларах, са алапи эггара хьалхарчарца хьаделар. Са оамал я, цу моттигера гаьна ца воалаш, сайна хьаденнар фуд хьожаш. Дехьа латтача гӀанда тӀа Ӏо а хайна, Ӏодагардир аз ахча. 1500 сом совлен дар цунца. Теша ца могаш, цӀаькха а дагардир аз. Юха а совлен ахча хилар са алапеца. Завуча цӀи а яьккха:
- 1500 совлен деннад Ӏа сона, - аьнна, юхакховдадир аз юхе ягӀача завучага. Цу гӀулакхах дикахетар хинна, гӀадъяха дӀаийцар цо совлен денна ахча.
Цхьаккха хӀаман духьа из сайна дита, чудахьа могаргдацар сона, хӀана аьлча из хьаденначоа тийшаболх цох хуландаь. Цу тайпарча, наьха са тӀехьа долча, тийшача балхаца дувзаденнача рузкъах саг цӀаккха вӀаьхий хургвац, е беркат а хургдац цунна иштта дитача ахчах.
Цох тара моттиг нийсъелар сона Магасерча цхьан тика чу, дӀадахача кӀира. Дукха нах а гӀараш а йолча тика чу нийсвелар со. Айса эцаргьяр ийца а ваьнна, ахча дӀакховдадир аз, йӀаьхача аргӀанна хьатӀайийрза латтача дохкархочунга. Аз дӀаденнар 500 сом дар, цох ах юхадала дезаш яр из кхалсаг. Цо хьакховдадаьр хьа а ийца, со ӀотӀахьежача, цунца совлен ахча дар. Аз 500 дӀаденнача, цо сона юхаденнадар 600. Вела а венна, дӀааьлар аз совлен деннача ахчах. Вешта аьлча, из дукха ахча да е кӀезига ахча да яхилга дац укхаза керттердар. Из наьха хьакъ хилар да. Иштта дитача ахчо хьона бала бахьий, хьогара хьай ахча беркат доацаш дӀахьой хац. ХӀаьта эггара дикагӀдар да воашца цхьана бахаш бола нах дукха безаш хилар, царна тийшаболх бе вайна дага ца дохаш.
