Вахара хьисап — журналист
Профессе наькъ тӀара ца йоалаш
ГӀалгӀай Республика Халкъа Гулламе 2019-ча шера денз парламента депутат йола Хашиева-Евлоева Аза яьй 1972-ча шера 2- ча октябре.
Цо дийшад Нохчий паччахьалкхен университета филологе факультете, иштта телерадиоболхлой говзал лакхъяра йола курсаш чакхъяьхай Москве.
ХӀаьтта дийша яьнна къона болхло яр Йовлой Аза юххьанца из телевидене болх бе йолалуш. Из дар 1996 шу. Цул тӀехьагӀа дӀа мел йода ха цо хетаю атта йоацача журналиста профессена. ХӀанз-м тешшаме ала йиш я, уж деррига шераш профессе говзал лакхъеш, ший моттиг вахаре хьалоацаш дӀадихьар цо, аьнна. Цу хана денз таханарча денга кхоачаш цӀихеза журналист йолаш хьайоагӀа из. Иштта лоархӀаш я Аза коллективе, балха говзал йолаш, нахаца Ӏимерза, эшача гӀулакха кийча йолаш из хиларах.
МоллагӀвола саг балха бехктокхаме хилча, цунгара масал эцараш а хул. Аза царех я ала йиш я. Атта доацача даькъ тӀа — телевидене продюсера болх каралаьца дукхача шерашка къахьегаш, моллагӀдола тӀадилла декхар кхоачашдара кийча йолаш из хилар бахьан долаш коллектива юкъе а ший моттиг хьалаьцай цо.
Из деррига чулоацаш да цунна дукхаза паччахьалкхен кулгалхоша баркал оалаш денна совгӀаташ. Масала, из я ГӀалгӏай Республика культура цӀихеза болхло, цул совгӀа, цунна баркал оалаш совгӏаташ тийннад Ерригроссийски паччахьалкхен телерадиокомпане (ВГТРК) кулгалхоша а, кхыча дуккхача вай мехкарча организацеш а.
Укхаза белгалдаккха деза, Азас цӀаккха а аттагӀа бола болх ца лийхалга. Из даим халагӀча даькъ тӀа къахьегаш хьаенарех я. Къаьстта из бахьан долаш дӀачӀоагӏъелар из ше хержача журналиста профессе а, ший вахаре а. Цхьа моллагӀвола саг журналиста болх бе лоархӀавергвоацаш ханаш яр уж. Судашка, бокъолораерий органашка чуувтташ низагӀа еш репортажаш яр, наха юкъе доаржаш дола зулам юхатохара вай бахархой тӀахьехаш. Масала: «Из зала суда», «Игла», «Криминальный канал», «С телекамерой по РИ» яха передачаш кийчъяьй Йовлой Азас. Журналист из хилар бахьан долаш цхьаболча наха кхерам тӀатувсаш моттигаш а хиннай цун. Бакъда, кхераенна юха-м яьннаяц тахханалца.
Ше юххьанца балха мишта ера дувцаш, Азас йоах: «Даь-нана больнице уллаш тӀехьадолхаш дар тхо са даьца. Телевидене юхе гӀолла тхо тӀехдовлаш цхьа объявлени йийшар аз. «Болхлой эш» аьнна яздаьдар. Аз сай даьга дехар дир, соцаел машен, дӀачугӀоргъяр со, аьнна. Эггара хьалха сона бӀаргавайра цу хана телекомпане кулгалхо хинна Агасиев Къурейш. Болх безаш се еналга аз дӏааьлча, цо сога аьлар, «Нагахьа санна укх чу саг е лоархӀа ца веш йола «Криминальни канал» яха передача Ӏа ергъяле, аз хьаэцаргъя хьо. Хьай хьашт дале, кхоана а араяла мегаргъя-хьона",- аьнна«.
Сайл дикагӏа кхычунга ца яйташ из е хьожаргъя со, аьнна жоп деннад Азас. Иштта дӀа а яхар из, ше хьа мел дер тӀехдика деш. Азас яь передачаш ютуб-канале гӀолла го йиш я тахан а.
Эггара халагӀа йола балха моттигаш ювцаш Азайна дагаух цхьа передача ше яь ха. Красноярскера ший даь-воша волча хьоашалха вена хиннав цхьа кхелета зӀамига саг. Азас яхачох, Дзейтанаькъан вар из. Цхьа воча гӀозарах дӀа а кхийтта, кегавенна хьайзав из. Нанас оарц даьккха Ӏаьдала новкъосталца цӀенах кхийтар из зӀамига саг, яхаш дувц Азас. Цу хана хьунагӀа съемочни тоабаца хьал чу ухаш, цу зӀамигача сага нанна долча новкъостала къахьийгар Аза яр. ЦӀихеза передача а хилар цох. Из зӀамига саг хӀанз ший дезал а болаш нийсача наькъ тӀа ваьнна вахаш ва, — йоах Азас.
Журналиста болх безаш хиннай Аза ишколе ягӀача хана а. ДукхагӀа йола ишколера ха Астрахане дӀаяхай цун. Цига вино-коньячни заводе Азай да Або балха хиларах, беррига дезал а цигача бахаш хиннаб.
Из бархӀлагӀча классе ягӀача хана юха Кавказе баьхкаб уж. «ЧӀоагӀа сатувсар оаха зӀамига долаш тхоай мехкага, — йоах цо. Аьхкий цӀадахка ха кхаьчача гӀаддолхар тхо, со а са зӀамагӀбола йижарий а вежарий а».
Ши вошеи кхо йишеи хиннаб уж.
Юххера а ший нанас аларах Азай да цӀавоагӀа ший мехка. Цу хана Шолжерча № 1 йолча ишколе деша йода из. Из яьккхачул тӀехьагӀа Шолжа-гӀалий тӀарча Паччахьалкхен университета филологе факультет йоаккх цо. Цул тӀехьагӀа из болх беш хиннай Шолжерча № 6 йолча ишколе хьехархо йолаш, цо иштта болх баьб библиотеке, Шолжерча администраце, юххера а телевидене кхаьчай из.
Вайх хӀаранена санна ший тайпара вахара халонаш а нийсъенний цунна. ЦӀаьхха венна Германера цӀавахь Азай эггара хьамсарагӀа вола воша. Цу хана из чӀоагӀа Ӏаьткъад цунна. Дукха ха ялалехьа метта висар да, Або а. Цунна уллув лаьттар Аза, вежарий арахьа хилар бахьан долаш деррига дукъ шийна хьатӀа а ийца. Да воацаш а йисар йоккха юкъ ялалехьа.
Диъ бераца цхьаь йисар, эггара эшача хана кхел-рузкъа цӀендаьцара хаьда хиларах. Бакъда, халонех къехкаш а кадаш а хиннаяц из цӀаккха а. Берашта боаггӀача бесса кхетам луш, царга дешийташ йоалл из. Азай йоккхагӀйола йоӀ Ӏайна Москве юридически дешар дешаш я. Каст-каста йодаш, фу эш а мишта деш а хьожаш я Аза ший йиӀий дешарга. Иштта Назранерча гимназе дешаш ба кӀаьнкаш а, зӀамагӀйола йиӀиг а.
Ший берашта кходаь хӀама леладеш яц нана. Дуккхача кружокашка дӀаязбаь, дешийташ йоал из ший дезалга. Шоай нанас дӀахьийхар дӀа а эцаш, иман долаш, дика дешаш, сабаре бераш да уж.
Цудухьа дукха хӀама довзаш йолча Йовлой Азас наха а боккха пайда бергба, аьнна хет, хӀана аьлча, дукхагӀча даькъе цо социальни хаттарашта терко тӀайохийташ хиларах.