Ноанал де, цӀагӀара куц эргадаккха, дуккха а хӀама хьона атта деш, вӀалла хало йоацаш кхоачашде йиш яраш теркалде эттача-м, вӀалла цецваьнна ца валлал дукха хӀама да, Дала вайх къахетам баь, вайна юкъе доаржадаьр. Хийла уйла йосс сога, хьалха хиннача халача ханашка вай даьшта, ноаношта хиннаялара е паргӀато; мискаш, ма гӀадгӀоргбар уж, ма чӀоагӀа аттачахьа даргдар цар вахар! Са даь-нанас дувцар, ше къона йолча хана калхьарца шоаш хьажкӀаш мишта охьар, кӀи галеш гидехкаш хьара мишта ухар, атагӀа хьаста тӀара хий да бахе, шоай аргӀа хьакхачарга хьежаш мел ха йоайора. Мискаш, духхьал хьайбаех, бешамех хьадоалача беркатах баьхаб нах цу хана. Вешта, таханара вайгара хьал дагадехача-м, мискаш дукхагӀа вайх ала деза, аьнна, хет…

Из тхьовра вай даьша оалаш хинна, сов биза кад тӀехбаханза Ӏац, яха дешаш чӀоагӀа доагӀаш да таханарча заманна. Сов дукха хиларо, геттара чӀоагӀа яьржача паргӀатоно гоалбаьха кегабаьб нах. Цхьан йоккхача, ха яхача лора оалаш хезар сона цкъа: «Шоашка кхаьчар доккха дика да мотташ, шоай унахцӀенон, дегӀамий зуламхой хьахиннаб тахан нахах». ВӀалла кӀоарга уйла цунца еце а, вай кхетаду из иштта долга. Цхьа моллагӀа саг цамогаш хиннав, халача лазарах вахар хаьдад аьлча, массане цхьаттара дувца доладу-кх, хьалхагӀа-м дацар уж тайпара лазараш, цӀийоацар яха лазар цхьа наггахьа мара кхийттад аьнна хазацар, хӀаьта тахан адамашта юкъе чӀоагӀа даьржа, ма даггара кхы а чӀоагӀагӀа даржаш латта Альцгеймера, Паркинсона, Аутизм, Дауна, ДЦП, Деменци яха лазараш наха вӀалла хьоадеш, дий ховш хиннадац. 40, 50 шерга кхаьчача нахага вай ладийгӀача, цар оал, ванагӀ, мичахьара даьхкад уж лазараш тахан, хӀаьта кхы а боккхагӀбарашта вӀалла адамашта уж хулий хайнадац. Воашта бӀарга мел яйнар, тикашка хьачу мел енар, цох боаккхаш бола мах дӀабеле ийеш, юаш дахача вайна ца хой а, даггара цу оагӀонцарча балха тӀа къахьегаш боахкача лорашта дика хов, адамий унахцӀено малагӀча бахьанаша эшаяьй, адам унзардаьккха, даьржа лела цӀийоацар, кхыдола хала лазараш вайна мичахьара ух. ХӀаьта хаттар отт, дукха бий вайна юкъе цу лораша даггара кхайкарал деш дувцачунга ладувгӀараш, цар хьалхадоахар теркалдераш….

Сайна гонахьа мел долча адама вахар теркалдича, сога-м оалалургдац дукха ба, аьнна… Аз яхачунца шоаш раьза деце, дӀа-хьа хьажал гаргара нах мишта бах, малагӀа кхача буаш ба. Тахан вайна массанена гуш да, вахара оагӀонашка гӀолла уж хала лоархӀаш дола лазараш хьатӀадоахача, могашал толхаеча бахьанех, даарех лораша мел чӀоагӀа дувц. Цар мел дувцар лерга юхегӀолла тӀехдувлийташ, дош дацар Ӏа дувцар-м, яхаш, шийна чам бар дуаш, леладеш додаш латт-кх адам, цӀи беелла лела бӀаргса дайна саг санна, Ӏаьржача ор чу. Дукха ха йоацаш, йоккхача шахьарерча тика чура цхьацца хӀама ийца латташ, тайп-тайпарча даарех бухь баьккха хьалдетта чархаш йоахка доккха тускар лаьлла хьатӀаера 45 шерга гӀорташ хила мега цхьа кхалсаг. Массехк тайпара марш, марша даараш, пхе-ялх тайпара мерза хиш, чипсаш, сухарикаш, шоколадах яь паста яха цхьа хӀама, массехк тайпара саьгӀазаш, лоалаяь нахча я аьнна тӀаяздаь цхьа кӀопилгаш - цу чу йоацаш хӀама яцар.

Бакъда тускар детта цо ший дезала чухьош дола даараш, тахан дунен тӀа мел болча лорашка ладийгӀача, сага дегӀа пайда цабарал совгӀа, во мел дола лазараш тӀадоахаш, унахцӀено толхаеш дар. Теркалде деза, вай таханара тӀехье, цунна тӀехьа кхувш латтараш духхьал цу кхачанца кхебеш болга. Кхыбола кхача-м цар баа тигац, чаме хетац. ДӀаӀемаб уж хӀамаш юаш баха, цудухьа дегӀа чӀоагӀа дика болча кхачан чам кхетац. Ма даггара Ӏолаткъаш яр цхьа кхалсаг; кхыметтел хьокхаяь коартол тӀехьа тикашкара ийеш хьачукхухь ший несо, вӀалла мотт дӀатоха йиш мел йоаца хӀамаш юаш хьалкхувш латт тха цӀагӀара бераш, яхаш. Цхьаькхане дувцар; цӀагӀа яьккхача хӀамах мотт дӀатоха ца тугаш, дог делхаш бехкар аз сай боккъал башха етт, яхаш. ЦӀагӀа баьккха тӀоа, шура, нахча, даьтта даац; бакъда, тикашкара хьачуенараш юъ. ХӀара сайран балхара чуйоагӀача хана берий нанас тика тӀара тӀормеш диззе хьачуяхь чипсаш, хиш, наггетцаш, роллаш, сушаш яха фуй ца хов хӀамаш… Хаттар отт-кх, хургдий вай тӀаккха могаш аьле?!.

Даггара кхайкарал ду лораша, цхьаккха тайпара мерза хиш ма мела, диабет яха лазар тӀадоаккх цар, яхаш; чипсаш, сухарикаш, иштта кхыйола цу мугӀарера хӀамаш цӀийоацар яха лазар доаржадеш я, яхаш, хьадувцаш латт вайга; бакъда саг-м ший дегӀо дехар дӀадала гӀерт. ДегӀа дезар ца леладеш, дегӀа пайдане дар леладе деза вай! Из хӀама нийса цакхетадар дахад вайх тахан! ЛогӀар техача маькхал хозагӀа деций ший кулгашца хьадаь дӀайха, сайса олг?!. Алал, коа тӀара котам кхийхкача диллах йоагӀа хоза , безаме хьаж ийцача котамий диллах вӀалла кхийттайий шоана?! Кхетарг а яц! «ХьалхагӀа-м дацар е лазараш» яхачо кхетаде деза, хьалхагӀа наха буаш хинна кхача цӀена, беркате, фуй ца хов хӀамаш йийтта хиннабоацилга.

Ӏочуюача хӀамо леладеш деций вай дегӀ, тӀаккха хӀанад вай воай дегӀамий моастагӀий?.. ВӀалла уйла яьйий оаш, тахан дукхагӀа бола нах китамаш дӀаягӀаш, текха хӀанаб, аьнна? Талмаста леладаьча хӀаман чаккхе массахана дог дохадеш хиннай. Из кхетаде деза, сенах яь фуй ер, фу хӀамаш теха яьй ер, аьнна, уйла ца еш; бӀарга мел яйнар шоай берашка юийташ багӀараша, хьайна еззар эца аьле дунен гӀулакхех цхьаккха хӀама ца кхетадеча берага ахча дӀадале, шийна чам бар цунга юийтачо. Чам мел бар дегӀа дика долаш хилац! ХӀара денна шийна хьателача кхачанга хьежжа хул дегӀа унахцӀено. Массане уйла е вай цу хӀаман, лораша яхар даь! Ца йойя тӀехьа-м хургда.