Атта ханаш, атта декхараш дацар цунна хьалхашка лаьттараш. Политически хьал кегаденна, кхааш ийдара гӀулакх даьржа, хьаӀайна латташ экономикаца, вахара оагӀонца дувзаденна кхоачамбоацараш долаш ха яр из хьатӀавенар.

Ше хьатӀавенача хьалхарча дийнахьа денз, балхах чуийна хиннав Мехкада. Ше кхоачашде гӀертар цу сахьате зувргдоацилга ца кхетадеш вацар мехка кулгалхо. Цун кхетама хьалхашка лаьтта керттера декхар - бахархой вахара хьал лерттӀа хила дезилга! Дика наькъаш долаш, таханарча ханага хьежжа йола ишколаш, берий бешамаш йолаш, юртбоахама хьал лакхача боараме долаш; массайтта шера болх беш йоацаш, сайца лаьтта фабрикаш, заводаш йолайолийташ, къахьега дезар; деррига кхоачашде хьинаре болх бе безар.

Ма дарра аьлча, де дезараш дукха дар, уж кхоачашде рузкъа эшар, хӀаьта из республике дацар. Хьалхарча дийнахьа денз, хьинаре къахьегаш, доккхий хувцамаш юкъедоаладаьдале а, тахан а кӀезига дац кхоачашде дезараш. Мехка бахача наха гуш да, мел доккхий хувцамаш, дикаш да республике даржаш латтараш. Дикача хьале таханара вахар дерзаде гӀерташ ше къахьегаш санна, шийна гонахьарбараш чуувз цо цу гӀалакха юкъе. Иштта да цун хьалхашкара керттера декхар. ХӀанзул тӀехьагӀа массехк шу даьлча хургдолчун уйла еш, тӀехьаленна аьнна хила деза тахан хьадеш дар. Ишттача уйлашца, лерхӀамашца къахьегаш хьавоагӀа вай Мехкада, хьалхарча дийнахьа денз. Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьланна хов, ше санна дог лазаш кхычарга болх байта, къаман вахар тоадара оарцахбаха, кхоанен уйла яйта.

Шийна гонахьарча йоккхача тоабанна, боаггӀача боараме кулгалде ховш саг ва из! Массехк шера хьадеш латтачунга хьежача, из теркалде хала дац. Тхьовра денз ший мехках дог лазаш хьавенача цунна хов, боаггӀача боараме деррига дӀадахьа. Мехка хьал тоаде гӀерташ къахьегаш, бахархошца бувзам лелабар, наха фу хет тахкар, царна хетачунга ладувгӀаш хилар лоархӀамеча моттиге оттадаьд Мехкадас. Бизнеса гӀулакх хьаллоацаш, боккхий инвестораш юкъекхувлаш, республикан экономика лакхача лагӀа тӀа йоаккхаш латт цо. Хьалхашка оттадаь керттера декхараш мишта кхоачашду, малагӀча боараме дӀахьош да балхаш яхача дешашта, ше тӀахьожам бу Мехкадас. Оалар дӀаэцаргдолча тайпара ала, кхоачамбоацараш хоаденнача моттиге, хьакимашкара боаггӀача боараме хьадеха, тахка хов мехка керте латтачунна. Эггара хьалха цо, Мехкада волаш, баьккха гӀа, ишттача наькъ тӀа баьккха хилар цун.

БӀарг ма кхоачча дукха латташ кхоачашде дезараш долаш, уж дерригаш меттадоаладе шортта рузкъа эшаш, болх бе волавала атта дацар; бакъда, республикан хьал тоадар керттера декхар лоархӀаш, шийна мел могар де лаьрхӀа волча сага де аьттув баьннараш кӀезига хиланзар. Дагалаца вай, из мишта дӀаволавелар… Эггара хьалхарча декхарех лаьрхӀар цо респбликан хьал тоадара тӀехьа Къаман ганз кхоллар. Таро йоацача наха гӀо де аьттув хиларал совгӀа, кхыдола дукха дикаш доаржаде аьттув баьлар цу ганзага гӀолла. Укх деношка дӀадихьар вай республике Ид-аль-Фитр цӀайна хетадаь дола «Мехка сагӀа». Республике мел йола шахьараш, юрташ чулоацаш; доккха сагӀа дар из. 4000 совгӀа болча халача хьале болча бахархошта, кхачах дизза дола тӀормигаш дийкъар.

Эггара халагӀа йола ха ера мехка Ӏаьдалга, керда арадаьнна короновирус яха лазар даьржача хана. Цу чоалханерча хьале лаьттача деношка, бетташка Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас шийна де могаш дола новкъостал дир кӀалбисача, лазаро лаьцача, таро йоацача наха. Кхачанца, эшача молхашца, лорий техникаца Ӏалашо яра даим терко лоаттаеш, къахьийгар цо.

Масала, духхьал цхьан республикан дарбанче 2021 шера, лайчилла бетта ГӀалгӀайчен Къаман ганза таронах цо ийцар 6 миллион сом мах бола лорий гӀирсаш, молхаш.

Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас аларах, ковид-дарбанчешка 300 садахара новкъостал деш дола гӀирсаш ийцар, (цу ханналца ерригача республике а шиъ мара бацар из кислород луш бола гӀирс).

Лоаццача хана, ГӀалгӀайчен лорий дарбанчешка эшаш дола дарбан хьалаш Ӏалашдара оарцагӀбаьнна, дика кийчо йир массехк бетта кхы а тоъаш хургйолаш.

Махьмуд-Ӏаьлан кхайкарало вай мехкара дукха кагирхой оарцагӀбаьхар. Цар лоаттабора кхача, амбулаторешка дарбаш деш болча наха эшаш йола молхаш, иштта новкъостал дора лорашта тӀалатта хало царца екъаш, халача хьале болх беш бола лораш цхьаь ца буташ. Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас ший кхайкаралца вӀашагӀтехар цхьа дезал хинна дӀаоттаргбола нах, цудухьа тӀехьадитар дунен тӀа даьржа лазар.

Тахан вай дӀахо а, цхьа дезал хинна, дӀадолхаш да; барт а цхьоагӀо а йолаш. Вай денал дола къонахий дакъа лоацаш ба Россе дӀахьош йолча Донбасс лораеча лаьрххӀача операце; цар, денал, майрал гойташ; шоашта тӀехьа тешшаме чӀоагӀо юташ хилар а гуш да.

ГӀалгӀайчен Кулгалхочо хьалхадаккхарах, СВО доазон тӀа латтача бӀухошта, цар дезалашта тайп-тайпара таронаш лоаттае гӀо ду, уж эшаш дола новкъостал доацаш битац.

Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас ше тӀахьожам лоаттабу, хӀара деннарча вахаре теркал ца беш уж бутаргбоацаш, лаьрххӀа йола операци дӀахьоча латтараш даим теркама юкъе хургболаш.

Ерригача Россеца цхьана ГӀалгӀайчено а новкъостал лоаттаду, кердача доазонаш тӀа бахача наха. Дика гӀо ду Запорожски областа Молочанск-Шахьара бахархошта, цар маьрша вахар меттаоттадеча.

Шоай хьашташ кхоачашде хьожаш хиларах, шоай уйла еш хилар зувш болча наха кхетаду, тахан кхоачашде аьттув боацар, тӀехьа тӀайоагӀача хана дикача оагӀорахьа хувцалургдолга. Наха чӀоагӀа лерхӀаме да, шоай оаз дӀахозаш хилар, шоаш теркалбар. Кхоачашде деза доккхийдараш-м кӀезига дац тахан а, хӀара хӀаман ший ха я. Керттердар - хьинаре къахьегаш хилар. Къаман беркате проекташ йоаржаяра тӀехьа, дикка болх дӀахьош латт вай мехка тӀехьарча шерашка.

ВӀалла болх юхасоцаш боацаш, хӀара шера хьаеллаш латт мехка керда, йоккхий ишколаш, ФАПаш, дарбанчеш, берий бешамаш, культуран цӀенош. ДӀадахача шера 99, 3% кхоачаш айделар цу мугӀарера гӀулакх вай мехка. Масала, «Дешар» яхача къаман проектага гӀолла 2023-ча шера 6 778 бера моттигаш луш 12 беркате ишкол хьалйир вайцига, 1 730 моттиг йола берий бешамаш - 13. Иштта къахьегаш, 100% кхоачаш айденнад вай республикера дешара оагӀонцара хьал.

Вай мехка доккха беркат доаржадаьчарех я «Дунен халкъашца мах бари доазол арахьа хӀама дохкари», «ЗӀамига а юкъера а доалахье лелаяр», «Экологи», «Кхераме доаца дика наькъаш», «Дешар», «Культура», «УнахцӀено» яха къаман проекташ.

Россе рузкъанна йолча Министерствос белгалдечох дар да из. ДӀадахача шера кхоачашдаьраш белгалдеш, лакхача маьхе оттабир вай Мехкадаь болх СКФО Россе президента СКФО массазара викал волча Чайка Юре. Къилбаседа Кавказера вахара-экономически хьал тоадара тӀехьа, ГӀалгӀай республико хоалуш къахьегар теркалдир цо. Боккха аьттув баьннарех да аьлар цо, ЖКХ оагӀонцара декхараш нахагара хьагулдара гӀулакх 7,5% кхоачаш лакхдалар.

Юкъедоаладаьча кердадарашка гӀолла, тоалуш латт из хьал хӀара денна. ЖКХ оагӀонцара болх боаггӀача боараме тӀахьожам беш, деррига теркалдеш, наьха кхоачамбоацарашка хьожаш дӀабахьа аьттув лургбараш юкъедоалеш къахьийгад, хӀаьта цу хӀамо дикача оагӀорахьа хийцаб из болх.

Чайка Юре белгалдаьчох, Россе рузкъах йолча Министерствос вайцига дӀабихьача балха лакха мах оттабеш, къоастадир хьатӀадоагӀача шера долча рузкъах дола закон. Ишттача боарамга кхоачаш, дикка къахьийгар Мехкадас шийна гонахьарча тоабанца, хьаӀайна латта доккхий декхараш мехка тӀера дӀадоахаш, дӀадохийташ дола рузкъа лорадеш, лерхӀам беш дохкаш. Ишттача наькъаца, 2023-ча шера Федеральни ганзера 99 % кхоачаш дола трансфераш Ӏалашде. 14,5% кхоачаш лохделар вай мехка дикка гаьнадаьнна лаьтта декхараш.

ДӀадахача шера хинначул, 17,1% кхоачаш айделар республике хӀама хьаде аьттув хилара гӀулакх. Наха лаьрхӀа цӀенош хьалдар гӀулакх - 20,6%, юртбоахама хьал тоадалар 5,8% кхоачаш, хӀама йохкара хьал- 21, 2%. Иштта дика тоаелар вай мехка туризм. 10% кхоачаш лакхденнад вай республике туристаш тӀалатташ хилара гӀулакх.

Майрра оалалу тахан, ГӀалгӀай мехкара хьал хӀара денна тоалуш, дӀахойодача хана а хургдолча доккхача, дикача хувцамех тешавеш да. Цу дерриганена хьалха латтача Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас хьинаре, ди-бийса ца къовсаш, къахьийгалга гуш да дерригача адама. Ший мехкахошца барта волаш, царцара бувзам безаш хьавоагӀа мехка кулгалхо. ХӀаьта ишттача нигатаца хьадаьр гуш да тахан.

Дикка толамаш даьхад вай мехко экономике, дешара оагӀонца, культуран оагӀонца, иштта кхыйолча моттигашка. Наьха вахар дикача оагӀорахьа хувца аьттув баьннача Мехкадаьна баркал яхараш, цо даьчун, деш латтачун хам бераш дукха ба тахан!

Тахан, ваь ди дездеш, из даькъалавувцарашца цхьан мугӀаре да «Сердало» газет а. Могаш-маьрша волаш, воахаволва вай Мехкада АллахӀа, дуккхача шерашка! Иразах, аьттонах, беркатах бизза хилба цун вахара никъ!