ГIалгIайче а кхыча мехкашка санна дегIадоагIаш да шахьарий куц-сибат, иштта дебаш да адам а, цунца цхьана дегIайоагIаш я юрташ а.

Цунга хьежжа белгалдаккха дезаш да, цу даькъ тIа мел йолча тикашка, базарашка мах беча юхе тай-тайпара хIамаш чухинна йоассаенна кIопилгаш яда, уж дагаръе эттача, бIаь совгIа тонн а хургья.

Цудухьа иззал дукха совъяьнна хIамаш вай республикал арахьа дIаяхьа йиш цахилар теркал а деш, уж юха чакхйоахаргйола таро йича пайда хургбар цох.

Тахан цу гIулакха къахьегаш а цунна уйла еш а ба. Технологега диллача цу тайпара хьал вIашагIдолла лерхI, совъяьннача нувхех пластиках йола шушаш, хIама чуйоллара йола кIопилгаш, тIормигаш, контейнераш, карташ, опалубкаш, кхы дIахояраш хьаергйолаш.

Бакъда из деррига хьадара цига эш, технически а материальни кIийле, цул чIоагIагIа эш, наьха сакхетам лакха хилар, массанахьа цIена а кхерамзленна Iалашо йолаш а из гIулакх леладар.

Уж дика оамалаш лелаеш, вай тIехье, вай бераш кхеде дезараш ба ишколера хьехархой а цIагIара дай-ноаной а.

Нагахьа санна ший ханнахьа из берашта кхувш доагIача хана дIаденнадеце, боккха хулаш латтача хана, цар теркал ца деш дутт из, шоай кхетамца хьа ца лоацаш, тIаккха царна гу ер дуне кхыча беса, хьаштдале сийрда, хоза хьежача маьлха а хам бе безам болаш хилац уж, гонахьарча Iалама лерхIам бе хIаьте а ховргдац царна.

Тахан Магасе вайна го йиш я каст-каста, цу хIаманца шахьара коммунальни боахама «къовсам» лоаттабеш хилар. Дукха ба, пластмассови нувхаш чутувса яьшкаш а йохаеш, дIахо а нувхаш Iокхувсаш лелараш.

Республикан шахьара кулгалхой а, шера йоагIаш йола зама а, исторе оагIонаш а хувцалуш латт, бакъда еха кирпишкаш, бетон, йоккха мебель, Iоакъингаш нувхаш гулъеча майдан тIа Iокхувсар хIанз а дIадаьннадац.

Белгалдаккха деза, шахьара доазув малагIча хьале да хьожача хана, бокъонаш телхаеш, цига гIишлон нувхаш Iокхайса хилар, цунна бехке ба цига болх беш боахка гIишлонхой. Цу тайпара хоза доаца сурт дар берий майдан тIа а.

Шахьара кулгалхоша яхачох, гучадаьнна кхоачамбоацараш дIадахара болх дIахьоргба, столицан доагIаш дола куц кхоллаш. Цар иштта дехар ду, моллагIа ца доагIа сурт цу тайпара гучадаоале, администрацега бахархоша хоам бар.

Дукхаза нийсденнад, коммунальни болхлоша цу тайпарча моттига сов дукха ха йоае езаш хиларах, столицан кхыча моттигашка лерттIа дIакхача уж ца кхоабеш. Цу тайпара нувхаш дIаяха езараш гIишлонхой е бахархой шоаш ба, уж дIаяха декхарийла бац ЖКХ болхлой.

Бакъда интернета чугIолла столицан Iаьдал бехке де дика хов, нувхаш хьаIайна хиларах. Уж Iоаераш эхь-бехк ца хета бахархой шоаш бале а.

Ховш да, лостам бара уйла цар вIалла а йоацилга, уж сагота бац, цхьаннена бехк дIатIабиллача. Къора а бIаргаш дайна а хила веза цу тайпара хьал гуш воацар: цу тайпара хIамаш леладе хьа а лаьца, бехктокхаме оттаве веза.

Из леладераш дукхагIа боккхийбараш ба, царна из дика хов - шоаш харцахьа болга. Уж бехктокхаме оза беза, цар юкъарча вахарца, иштта мехка доалахьерчунца лерхIам хургболаш.

Бакъда цох пайда хилац. Дукха ха я из дIадувцаш латта. Цудухьа царна дикагIа ховргда, из харцахьа долга, шоашта таIазар дича, из бахьан долаш шоай кисара ахча дIадала эттача.

Дича бакъахьа дар да, иштта мара кхы царна эхь ца хете, уж наха дIабовзийтар. Цу тайпара болх царца дIахьойя, уж сиха совцаргба.

Ла кхы а халагIа да, цар цу тайпара масал вай тIехьенна гойташ хилар. Ловза а шахьаре гIолла  соготалла арадоалача а берашта духьалъотташ дола сурт ма дий из. Цар, кхыча шоай нийсархоша санна дIалоац из, —  бIаргашта юкъе латташ бола нувхий кIоаг.

Цигара хьадолалу кагирхоша, цу тайпара хьал, нийса а хеташ, тIаэцаш хилар. ТIаккха фуд вай царна дутар?

Цхьаболча наха ховш да, нувхаш шоай йоагI-йоагIача Iокхувсаш хиларах, уж чакхйоахаш хиларах, тахан базар тIа эшаш йола продукци цунах хьае йиш хиларах, дикка ахча де никъ хьабеллилга. Шеко яц, тахан вай ГIалгIайче цу тайпара болх дIаболабича, цунах хьабоалаш бола пайда бахьан, шоайла къовсамаш а хургда, цхьан целлофана пакетах полимерни Iагаш деш санна. Оалаш да-кх наха юкъе, хьадоаладаьча гIулакхо кепиг луш дале, из де безам бараш лаьтта кIалхара а гучабаргба...

ХIанзарчоа вай къахьега дезар да, воай хьамсарча мехка зе дергдоацаш бола никъ лахар. Иштта ца хилча, гIулакх во хургда вай: тIехьенна дусаргда бIеха хиш, во лазараш.

Хургдолчун тIехьено тIаккха уйла ергья, ишттал чIоагIа смартфонаш йолаш, Марса тIа ухаш «хьаькъале нах болча хана» вай даьша хIана кхийсай-хьогI хозача шахьаре нувхаш Iо.