Шийнеи нахаи пайда бар
Бакъдац, вай мехка хьаде хIама дац яхалга, цу гIулакха къахьега деза
На фоне того факта, сколько мигрантов, не только из бывших союзных республик, но и из других стран, наводнили наш маленький край в поисках заработка, слышать от наших молодых людей, что у нас «нечего делать», по меньшей мере странно. И, по их мнению, чтобы найти место под солнцем, непременно нужно выехать либо в мегаполисы, либо в другие страны. Разговоры эти длятся год от года. На моем веку, не сказать на моих глазах, выросли и возмужали те, кто это говорил лет двадцать назад.
Са бIаргашта кIала хьалкхийнаб, 20 шу хьалха денз, из яхаш боагIарех дуккха бараш. Кара хIама доацаш дагадох, вахарера, цхьа сакъердаме хIама.
90 шерашка президента администраци Назране хинна ха я из. Цхьан пресс-конференцех Овшнаькъан Руслана къахьега безам боацача кагийча нахах дийцар из цецвувлаш. «Сай корах арахьежаш аз пхе минота зувш, бIарччача дийнахьа площаде лаьттар уж кагий нах».
Ма дарра мишта хиннад хьогI- пхе минота зийнаб уж, е бIарччача дийнахьа зувш лаьттаб.... Тахан кхийнараш зе эттача, 20-25 шу даьннача кагийча нахагара хозар цаI да — балха моттигаш яц республике.
Хатта безам ба са тIаккха, болх лехаш укхаза хьачуухача вьетнамцашта, китайцашта мишта корабоагIа из?! Узбекаш, таджикаш-м вIалла бувца а мича эш. Вай оамалаши, мотти Iомабаь паргIатта шоай болх дIахьош лел. Наьха къамаьлага ладувгIаш: «Бакъдац, вайцига хьаде хIама дац яхалга» оалаш хезача, газета интервью лургьярий Iа, хаьттар аз уйла ца еш. Гаднаькъан Адам са юртхо ва. ТIой-Юрта ваь. Хьалкхийна ва.
18 шу даьлча денз зIамига саг шийга меттел, цIен гIулакхага а хьожаш хьавоагIа. Хьайбаш леладеш, царех беркат хулаш дIаболабаьб къахьегама никъ.
Бакъда, нах баржарга хьежжа, хьайбаш дIалехкаш, даржаш хинна лаьтташ а дIалийцар цIенош хьадеш. Жа дIадахадезаш хилар Адам. ДIалехка моттиг яцар.
Чулатта доахан а кIезигагIа хилар. ЦIагIа эшаргдараш мара дитанзар цо. Дагалаца оттаргда вай дукха ха йоаццаш араяьнна «Берашта моттиг йита» яха са статья. Цига йийцар яр, бераша шоашта бургацах ловза къоастаяь моттиг. Массехк дийнахьа мара хиланзар цар гIадбахар, жа дажа доладенна, из доазув дита дезаш хилар берий.
«Сердало» газет юкъе гIертар цига, берий га доаккхаш. Хьайбаш дукхадезаш яле а, укхаза аз берий оагIув хьаллаьцар. Тха статья араяьлча, жа долча дас царна кхыйола моттиг лахар, хIаьта, цига тахан массехк бера лаьрхIа гIандаш оттадаь, бурчолг оттабаь кийчо яьй.
Са бIаргашта-м дуккха хозагIа хетар бургац дIа-хьай тувсаш, ма даггара удаш лелача берашка хьежа сурт. Боккъонца дола юртарча берий сурт дар из. ДIахо хьож вай турпалхочун вахарга.
Хьайбашцара къахьегам битача, кхыбола пайда лахар Адама. Арендах йоккха автобус хьаийца, Москве, Пятигорске базархой кхувла волавелар из.
Из болх цо лелабир авари хинна лозавалцца. Иразах, автобусача нах хиннабац, бакъда, Адама дегIа човхам хилар.
Диззача 9 шера Долакха-Юрт — Назрань яхача газела тIа болх бир цо. ХIаьта тахан, таксопарк хьаийца цига къахьегаш ва.
Адама дувц: «Хье тIавагIа машен хьаэца йиш йолаш болх дIахьош таксопаркаш я вай мехка. Уж я — «Орион», «Миг», «Яндекс». Хьа цхьаккха ахча Iодиладезац цига. Къахьега деза! Пайда бу Iа хьайнеи, нахаи. Цхьа ха яьлча, Iайха лелаю машен хьайна йита йиш хул хьа».
Ишттача наькъаца тахан ахча даккхарал совгIа, машен а хилар Адамга курьер волаш ший паргIатта лелае.
Раьза ва Адам тахан ший вахара гIулакхашта. Болх а хала бац, ха а шортта я кхыдолча гIулкхашта. Тахан 44 шу даьннача цун, ворхI бер да. ХIанз теркалдер, 18 шу даьлчахьа ше цаI лелаваь Iийна цахилар.
20 шу даьлча из воI волаш да хиннав. Геттара хьалха йоалаяьй цо саг. 30 шу даьлча ца а хулаш, ший ханнахьа воккха хиннав из! Цо хьадийлад цун беркатен наькъаш. Из ха йоаеш лела Iемарех вац.
ХIара ди, цхьа пайда беш, дIадихьад Адама, цунга хьежжа тахан паргIатонга кхаьчав.
Тахан мехка хьаде хIама дац яхарашта, доккха массал да из саг.