Наьна метта кӀоаргал
ГӀалгӀай мотт лорабар - вайх хӀаране декхар
Тайп-тайпара бахьанаш нийслу сага вахаре саготдайташ. ХӀаьта таханара ха хьаийцача, бахархошта, хьакимашта, кулгалхошта эггара чӀоагӀагӀа дагадоалларех да наьна метта хьал, цун къаман вахарера моттиг. Цунца цхьан мугӀаре дӀахьош да экономикан, культуран, кхерамзлен хьал тоадар. Культура яхача дешо чулоац дуккхадараш, царех хӀара оагӀув вай массане кӀоарга теркам бе безаш я…
ТӀехьарча итташ шерашка Къилбаседа Кавказа къамашта хьалхашка латташ, сатем боабаьрех да, къаман мотт бовр кхерам болча хьале ба яха дош. Ма дарра дувца велча, цхьавола саг вӀалла уйла е, цу хӀаманца ший корта лазабаккха ловш хургвац, бакъда метта хьал кхерамеча моттиге эттад яхар йоккха терко тӀаяхийта езаш гӀулакх да! Тахан хьадаьннача тайп-тайпарча кердадараша корта тувлбаь, дӀаӀехабаь, лоархӀаме долаш тхьовра денз хьадаьхка, са санна вай даьша лорадеш хиннача хӀамашцара моттиг мелъялийтай адамаша. ДӀаяха ха хьаийцача-м, къаман вахарера хоза Ӏадаташ хинна тхьовра денз хьадахьа гӀулакхаш, оамалаш ший дегӀаца йолаш малхавоалар аьнна хет саг. ТӀехьашкахьа юхахьежача, теша хала долаш да-кх саг, хаттар ца деш, юхегӀолла тӀехваьнна дӀавахар, байнараш дагалаьца сагӀа цателар, автобуса чу воккхагӀвар хьалчуваьлча хьалцагӀаттар. Маца, мишта кхаьчаб нах, къаман Ӏадаташ тесса дита баха йиш я аьнна хетача хьале? Из хаттар отт тахан…
Эггара доккхагӀа дола гӀалат да ала деза-кх цох! Наьна меттаца къамаьл деш бола нах тахан кӀезига болга зув вай. Шаьра, цӀена из мотт ховраш а эрсий мотт лебеш хул хийла. Берригаш бац вай хьачулоацараш, талмаста из хӀама леладераш ба! Тахан вайна гуш да, дуккхача даьша, ноаноша ишколе гӀалгӀай мотт Ӏомабара тӀехьа шоай берашта низ ца белга, низ цабарал совгӀа, из Ӏомабар вӀалла лоархӀаме дац аьнна царна хеташ хилар. Тамаш яц из?! Таханарча заманца хьалхабаьнна болхараш шоай дезал хилча дикагӀа хет царна, къаман мотт цӀена лебе харал. Ший меттала дезагӀа, хозагӀа фу хила йиш я?!.
Цхьа ха йоагӀаргья, шоаш леладаьр харцахьа долга цар кхетадеш, дика да-кх кхетам нийсбалар сов тӀехьа ца хуле! Сага эшараш дукха да - дуненцара хӀамаш, геттара лоархӀаме дараш… Тахан сона дагаехар вай къаман цхьа саг… Россе эггара дикагӀа йолча вузе деша ший аьттув боллашехь, гӀалгӀай паччахьалкхен университет хержар цо, бера хана денз Франце яхаш, гӀалгӀай мотт ма барра Ӏомабе аьттув хинна цахиларах. Тахан вай республике дукха тайп-тайпара кхетаченаш, конференцеш, боламаш дӀакхухь наьна метта хетадаь. ЧӀоагӀа лоархӀаме да кхувш латтача тӀехьено цу юкъе дакъа лоацаш хилар. ГӀалгӀай метта, литературан хьехархой семинар дӀайихьар мехка ши кӀира хьалха.
ЦӀихезача йоазонхочун, Боканаькъан Ахьмада 100 шу дизара хетаяьча кхетачено хьагойтар, къаман мотт цӀена, шаьра лебеш бола нах хӀара денна кӀезиглуш латтилга. ГӀалгӀай мотт хьехарца дувзаденна цхьацца кердадараш дувца гулбелар дешареи Ӏилмани гӀулакхех йолча министерствон болхлой, йоазонхой, цӀихеза хьехархой, иштта кхыбола болхлой. Тахан шоаш гӀалгӀай мотт мишта хьех гойтар хьехархоша, йийлла урокаш дӀакхухьаш. Боканаькъан Ахьмада «Оарц» яхача дувцарах спектакль оттайир къонача артисташа.
Хьехархоша гӀо деш, цӀихезача драматурга кхоллама никъ бовзийташ бола гойтам кийчбаьбар бераша. Дешара викторине дакъа лоацаш хьувзар лакхерча классашкара бераш. Гуш дар, из гӀулакх царна чӀоагӀа дезаденнилга. ГӀалгӀай метта хьал тоадара тӀехьа къахьегаш йолча шинна тоабанна ахчан совгӀаташ делар Паччахьалкхен Думан депутат волча БӀарахой Бек-хана. ХӀара семинаро шийна тӀехьа боккха пайда бут, кхувш латтача тӀехьенна. Из гӀулакх боаггӀача боараме терко еш вай дӀахьой, ца талха мег вай хьал. ЧӀоагӀа лов, къаман юкъе массайолча моттигашка хозаш наьна мотт хилар, цун сий деш бола нах дӀа ца балар! Тахан, кхоана, массахана лакха терко еш, къахьегаш вай дӀадахьа деза доккха гӀулакх да из!