ТIема доазон тIа
Цо гIо дора, човнаш яьча бIухошта

Албохчанаькъан ИсмаIала Тамара яь хиннай Наьсаре 1907 шера. Цар дезал баьхаб Буро тIа. Юххьанца йиIиг дешаш хиннай Ольгинскерча кхалнаьха гимназе, цул тIехьагIа - юкъарча гимназе.
Вурийтта шу даьлча Тамара комсомоле отт, из болх беш хул комсомола обкома инструктор йолаш. Буро тIара Лоаман советски партийни ишкол яьккхачул тIехьагIа, 1924 шера маьтсела бетта, из хилар ГIалгIай парте обкома кхалнаьха отдела инструктор.
Цо лорий балхах лоархIар, ший тайпара чIоагIа йола, гонахьарча наха могашала совгIаташ телаш йола професси санна. Цу 1924 шера из эттар Орджоникидзевски фельдшерско-акушерски ишколе. Диплом хьаийцачул тIехьагIа, ше караерзаяьча профессех къахьега йолаелар из. Ленинграде из лора болх беш хул тубдиспансере, лорий йиша йолаш.
Тамара,1932 шера болх а беш, Ленинграде лорий йиша йолаш яхаш хул. 1938 шера цунна елар лорий гIулакха тIарча лейтенанта цӀи. 1939-ча шера из тӀем тӀа яхар, госпитала йоккхагӀа йола фельдшер йолаш. 1941 шера, аьтинга бетта 23-ча дийнахьа Албохчанаькъан Т. И. дӀахьожаю Малхбузехьарча тӀема даькъ тӀа, човнаш хинна салтий тӀема даькъ тӀара арабахара йоккхагӀа йола фельдшер йолаш.
1943 шера, могаш йоацаш хиларах, Тамара цӀайоагӀа ГӏалгӀайче. Укхаза ховш хул цунна Сталинграде ший нанас ваь воша Хьамид веннилга. Из юха а тӀем тӀа яха гӀерташ хул, Даьхе бахьан долаш веннача ший гаргарча сага когаметта дIаотта, цу ший лазарах тоаенна яьннаеце а. Из йода кӀалхарбахара йолча госпитале, из яр Кавказа арахьа лаьттача тӀема дарбанче. Албохчанаькъан Тамарас кулгал деш хинна дӀа-юха леларг (летучка), дукхача тӀема наькъашка хилар, Советски эскара бӀухошта лозабаьчара меттаоттабеш дола новкъостал деш. Госпиталь хилар Киеве, Гродно, Кёнигсберге.
Кёнигсберге Тамарайна контузи хилар. Из цӀаера 1944 шера маьтсела бетта.
Албохчанаькъан Тамара денал долаш бӀухо яр, цо дукха даьхар Даьхен совгӀаташ: «Кавказ лораярах» тӀема майдилг, «1941-1945 шерашка Сийлахь-боккхача Даьймехка тӀем тӀа котало яккхарах».
Москве, иштта дика хьинар цун хиларах, дика болх белар цунна - РСФСРа Курортий урхаллен инструктор, иштта «Аьрзей бӀы» яхача РСФСР Совнаркома санаторе кулгалхочун гӀонча. Бакъда дего яхар совдаьлар дикача хьалел. 1957 шера из цӀаера ший хьамсарча Къилбаседа Кавказе, къахьегаш хилар «Электроинструмент» яхача Наьсарен заводе. Ший вахарера тӀеххьара шераш Албохчанаькъан Тамарас дӀадихьар Дошлакъий-Юрта.
Албохчанаькъан П., Малсаганаькъан Тухана цӀерагӀча мехктохкама музея керттера Ӏилман болхло