«1990 шера, Берса Бембулатах Россе халкъа депутат хилар. Цо хьинаре дӀаболабир законаш кхоллара болх. Из вар, Законаш кхоллара даькъе йолча РФ Лакхехьарча Совета комитета доакъашхо, мехкахдаьхача къамий гӀулакхех йолча РФ Лакхехьарча Совета, Къамий Совета Комиссе доакъашхо, из чувоагӀаш вар «Кортамукъа Росси»,

«Реформай оагӀув» яхача фракцена. Бохтаранаькъан Бембулата дакъа лоацаш, Россе парламенто кхоъ закон тӀаийцар, гӀалгӀай къаман исторически нийсхо яккхара тӀехьа лоархӀаме дар уж.

1991 шера ардара бетта 18-ча дийнахьа «Политически низ бара юкъедахача къамий бокъо меттаоттаяра» Закон тӀаийцар, из исторена юкъедахар, 1992 шера аьтинга бетта 4-ча дийнахьа «РФ-на чуйоагӀаш ГӀалгӀай Республика» хьакхоллаш дола Закон арадалар санна», - аьлар «Сердало» газетага гойтам кийчбаьраша.

Мемориальни гӀишлошка кийчбаьча кердача гойтаме го йиш я сурташ, каьхаташ, кепа теха арайийнна статьяш, цар тӀа дувц цӀихезача политика вахарах.

Къаьстта теркам тӀаозаш да Берса Бембулата вахара керттера моттигаш ювцаш йола оагӀув. Укхаза го йиш я цун бера ханах, вахарах, деша оттарах, юкъарча балхах лаьца дувцараш.

Къаьстта белгалъяьхай Берса Бембулата вахарцара лоархӀамегӀа я аьнна хета оагӀонаш. Гулбеннарий таро я цун сурташ го, цар хьагойт цо дӀахьош хинна вахар, кхоане лаьрхӀа цо юкъедоахаш хинна кердадараш, кхетаченаш, конференцеш дӀаяхьар, иштта цох язъяь статьяш еша таро я, юкъарча балха цо малагӀа дакъа юкъедахьаш хиннад ха йиш я.

Цул совгӀа, интерактивни оагӀон тӀа гуш да, цо ше вахача хана леладаьр кердадоаккхаш гойта видеохӀамаш, цар шоай аргӀагӀа хьагойт цу хана хьийга къа, экспозицен турпалхочунна фу карагӀдаьлар.

Бохтаранаькъан Бембулата лелабаь вахара никъ дика а къаьга а го йиш хургья цига хьажа вахачунна, ГӀалгӀайчен вахаре цо малагӀа моттиг дӀалоацаш яр, кагирхошта фу хьалхадоаккхар, тахан тӀехьален дисар фуд. Иштта гойтаме вахачунна дагахьа дусаргда гӀалгӀай къаман политика, юкъарлон болхлочунна карагӀдаьннар.

Бохтаранаькъан Бембулат ваьв 1934 шера маьтсела бетта 9-ча дийнахьа, Нохч-ГӀалгӀайчен Галашка кхален Мергист оалача юрта. Цун ийс шу даьнна хиннад, гӀалгӀай къам йоккхача къизалца мехкахдоаккхача хана.

Гаьнарча Казахстане Бохтаранаькъан Бембулата яьккхар ворхӀ класс, хӀаьта 1950 шера цох хилар Петропавловскерча юртбоахама техникума студент. Из дешара чӀоагӀа тӀакхувш вар, цо тӀехдика йоаккх 1954 шера техникум.

Ше хьалаьца никъ дӀачакхбаккхара тӀехьа волча зӀамсага, Бохтаранаькъан Бембулата, лаьрхӀар Омскерча юртбоахама института землеустроительни факультет яккха. Цигара довз цунна юртбоахамца дувзаденна технологей, лаьттан, геодезе, картографе балхаш.

Дешар дӀахьоча юкъа, Бембулата дика дакъа лоацар института хьехархоша леладеча Ӏилман балхашка, ший хургболча балха ганз яйзар цунна цига. Из иштта хилар тайп-тайпарча предприятешка, организацешка, юртбоахамца ювзаеннача кхетаченашка дакъа лоацаш, цигара тӀехьаленна эшаргйола балха говзал хьаэцар цо, тӀаккха цох вахаре пайда а эцар.

Из деррига Бохтаранаькъан Бембулата тӀехьагӀа накъадоал. Шийна ховш дар кхы а кӀоаргагӀа Ӏомадара тӀакхувш волча цох, экономически Ӏилмай кандидат хул. Берса Бембулат 35 шера, ший хьамсарча мехка, Нохч-ГӀалгӀайчен лаьтта лорадеш вола паччахьалкхен инспектор хул, тӀехьагӀа республикан паччахьалкхен лаьттан реформа еча комитета кулгалхо а хул.