Салгера гӀалаш шоай хана кхайканза боагӀача хьаьшашта унзара яр. Уж хьалъяьй, цу чӀоже саг чуваргвола моттиг шоашта тӀехьа дӀа а къовлаш. Цига гӀолла Ӏододаш хиннача Чулахин цӀи тиллай царех. Цига баьхача нахах чулахой оал.

Карарча хана Салге даькъ тӀа 12 гӀишло йисай. Царех шиъ тӀема, итт нах баьха гӀалаш я, тайп-тайпара кхерах хьатӀаяь гӀишлош а, духьалъоттара даь пенаш а да.

Цу гӀишлоех дукхагӀъяраш Ӏохаьрцай.

«Салгех долча дувцаро йоах, из Маготе яхача юрта баьхача наха хьалъяь хиннай, из юрт иллай лоалахарча лоаман дукъ тӀа. Дӏадахача бӀаьшерен юкъерча ханашка Салги хиннай административно-политически, культуран Чулхой-чӀожен керттера моттиг.

Из цӀихеза хиннай дикал лакха йолаш ше деш хиннача тайп-тайпарча аьшка, герза балхашца (тӀаьскаш, Ӏадсаькхаш, товраш), иштта къаман цӀихезача лорашца, Ӏалама хьалий говзал лелае ховш болча нахаца, хьаькъал долча дина викалашца, цӀувнашца (масала, вовзаш ва Дзовранаькъан Махьа), майрача бӀухошца. Салгерча малхбоален оагӀорахьарча лоаман дукъ тӀара, моттигерча бахархоша, ХӀХ бӀаьшере юкъекхаччалца молха доаккхаш хиннад селитрах. Из а моакхаз бола герз а хьаде ховш хиннаб цигара нах. Салге баьхача пхьараша дика довзаш леладаьд из гӀулакх.

Юрта къахьегаш хиннаб аьшка пхьараш, кхалнаха кӀадаш деш хиннад, топпара пхьегӀаш яра болх а дика дегӀабоагӀаш хиннаб (цунна тешал ду археологаша хьайоахача хӀамаша). Юрта бахаш хиннаб цӀувнаш а, цар дӀахьош хиннад лаьрххӀа йолча моттигашка дин гӀулакхаш, иштта дукхача лазарашта баьцашца наха дарбаш дераш а хиннаб, цар уж баьцаш гулъеш хиннай бӀаьсти, аьхки гонахьарча аренашкара, баь тӀара», - аьлар уж тамашийна ханаш ювцаш «Сердало» газетага музее-заповеднике.