Таханарча берашка деррига долаш да, тӀатеӀӀа деша мара хӀама эшац. Россе Президент волча Путин Владимира Ерригача Россе хьехархой съезде белгалдир цу оагӀонцара керттердараш. Президента терко йир дешара программаш дикка тоаеш, хьехархой кийчбеш дӀабахьа безача балха, иштта белгалдир, хьехархочо хьегаш дола къа боаггӀача боараме лархӀа дезилга. Ма дарра аьлча, къона россиянаш кхебеш дукха низ Ӏобуллаш латтараш лоархӀаме ба, вай массане вахаре.

Массайола проекташ, кердадараш доаржадеш тоаде деза дешара оагӀон хьал. Из декхар тахан паччахьалкхен хьалхашка латташ да, хӀаьта из дизза кхоачашдара тӀехьа боккха болх дӀахьош латт мехка. Дешара шу хьатӀадоагӀаш хозача куца тӀа йоалаяь Ӏооттаяьй мехкара ишколаш, берий бешамаш.

Цох лаьца дувцаш вай Мехкадас белгалдир: Россе Президента Путин Владимира российски ишколай хьал лакхача боараме хила деза, аьнна, чӀоагӀдаьд, цунга хьежжа, тахан из доккха гӀулакх ма могга тоаде гӀерташ болх дӀахьош да вай».

Бераш дӀачудаха дезача моттигашка эшаш мел бола кхоачам Ӏалашбаьб тахан. Хьаэттача замо дӀадеххача тайпара хувцамаш даьд массанахьа. Тахан мехка гӀолла доладелча, вайна массанена гуш да из сурт. Белгалде деза, вай кагирхой, бера хана денз, хӀама довза, шаьрде ловш, моллагӀа керда хӀама карадерзаде гӀерташ болга, цудухьа дешара моттигашкара хьал лакхача боараме хилар лоархӀаме да вайна.

Ханнахьа хӀама дӀахьалха-даьккхача, довзийтача, цхьа кӀеззига оагӀув хьаллаьцача, доккхача гӀулакхашка кхоачалургбараш дукха ба вай тӀехьен юкъе.

Укх тӀехьарча 30 шера вайна бӀаргадайнад, кагирхоша мел толамаш даьхад Ӏилман, экономикан, культуран, кхоллама, юртбоахама, унахцӀенон оагӀонашка къахьегаш, шоай начӀал дикка тоадеш. Къона говзанчаш мехка хӀара шера дукхагӀа хулаш латт, хӀаьта из вай массане дегашта тоам беш да. ЛоархӀаме да, дешара шу хьатӀаоттача хана дешара моттигаш деррига кийча долаш хьежаш хилар.

Тахан вайна ма харра, гӀишлонхой Министерствон «Дезал», «Кагирхойи бераши» яхача къаман проекташка гӀолла тоаеш латт ялх ишкол, шиъ берий беш. Шахьаршка, юрташка дӀахьош латташ боккха болх ба из. Вайна хов, гонахьарча сурто лоархӀаме моттиг дӀалоацилга дешара наькъ тӀа. Хозача, цӀенача, беррига кхоачам болча ишколе деша дега а паргӀатагӀа, хозагӀа хет.

Дуккхача хӀаманца белгалвала, гаьнавала безам отт дешархочун. НачӀал дола кагирхой вай мехка санна, кхыча регионашка а накъабоалаш, бовзаш, пайда боаржабеш хила беза. Кхоанарча вахаре лоархӀаме моттиг дӀалаца, къаман санна боккхача мехка накъавоалаш къахьега аьттув хургба юххьанца ший дешара никъ лерттӀа тоабаьчун.

Тахан ишколаш тоаеш гӀаддолхаш, цу гӀулакха лакха мах оттабеш хила деза вай. Вай мохк ма хулла цу оагӀонца дувзаденнараш лакхача даха, тоаде гӀертилга ма гой вайна, хам баь ца валлал доккха да-кх тахан из лорадар. Ший мохк безача, мехкарча нахах дог лазача сага-м бокъонца дола цӀай да хӀара дешара моттиг тоаяь дӀаоттаяр. Вай берий кхоане я из! Хьалха хиннараш дагаухаш, боккхагӀбараша доаккхал ду шоай берий иштта хоза, беркате ишколаш, берий бешамаш йолаш.

Хьалхарча хана библиотеке вахе, шийна деза книжка корадича гӀадводар, де дезар боккхийчар хьалхадоахар, хӀаьта тахан хӀара бера бейоалл из деррига чудола, бӀарг ма кхоачча йола библиотека йовзийташ йола смартфон. МоллагӀа урок, хьона дезар цу чу гӀолла хьалаха аьттув ба.

ХӀаьта боккхийчарна тӀалатта декхар да, бера хана денз кхувш латтараш беламе роликаш лехарал совгӀа, кхетам лакхбергбараш, начӀал сомадоаккхаргдараш хьалаха Ӏомабар, из царга массахана дӀаяхар. Дунен тӀа мел йоаккхача хана, шийна накъадаргдар Ӏомадайта деза берага.

Кердача ишколашка тахан тайп-тайпара пхьоаллеш, кружокаш я. ХӀама тега, даа хӀама кийчде, дахчах, кхыдарех хӀамаш хьае Ӏомаду бераш. Лорий кабинеташ я, дика тоаяь латташ кхача кийчбу, Ӏохайша хӀама даа моттигаш я. БӀаь совгӀа адама моттигаш луш йолча йоккхача залашка эшаш мел дола гӀирсаш да кхетаченаш дӀакхахьа.

ХӀаьта дегӀа могашал эшаеннача дешархошта лаьрхӀа лифт, пандусаш я массайолча моттигашка. Геттара хоза тоаяь Ӏооттаяьй спорта лаьрхӀа моттигаш. Дега ма хетта ха дӀахьо, цига шоай говзал гучаяккха аьттув ба къонача тӀехьен.

Таханарча ишколашка кхебеш латт кхоанарча вай вахаре ураоттаргбола лораш, политикаш, спортсменаш, агрономаш, лётчикаш, электрикаш, сварщикаш, экологаш, бизнесменаш, йоазонхой, гӀишлонхой. Республикан хӀама тоаде дезараш, дукха керда наькъаш хьаделлаш къахьега дезараш, вай мохк массайолча моттигашка дикача оагӀорахьа дӀабовзийта безараш ба уж.

Из кхетаде деза вайх хӀаране тахан! Ханнахьа нийсача даьккха, тоадаь хӀама; тӀехьа тӀайоагӀача хана белгала хул. Боккхача мехка паргӀато, вай хьамсарча ГӀалгӀайчен ираз да беркате, начӀал дола тӀехье. ХӀаьта иштта хила мел эшар тахан Ӏалашдаьд мехка боккхача балхаца, дӀахо даггара тоадеш а латт.