Кхерамзлен оагӀув
ГӏалгӀай мехка чӀоагӀбу, наха низаш дарца, уж цалархӀарца лоаттабу къовсам
ГӏалгӀайчен столицан «Артис-Плаза» яхача отеле, ардара бетта 31-ча дийнахьа дӀайихьар, «Мехка программа кхоачашъяра хетаяьча, иштта наха низаш дара, уж кӀезига хеташ кхестабара духьалора къовсам чӀоагӀбара лаьрхӀа дӀахьош йолча кхетаченех пайда эцар» яха конференци.
Цу лоархӀамеча гулламе дакъа лоацаш бар ГӏалгӀай Республикан АТК Аппарата викалаш, мехка иполнительни Ӏаьдала гӀулакха тӀара болхлой, республикан доал деча даькъ тӀарча наха низ бара духьала къовсам лоаттабара болх дӀахьоча комиссе секретарь, бокъонаш лораяра моттигий болхлой, журналисташ, дешара, культуран даькъ тӀара болхлой, дин, юкъарлон викалаш.
Йоккха кхетаче дӀахьош дийцар, карарча шера Ӏаьдала болхлоша кагирхошта юкъе наха низаш дарца, к Ӏезига хетарца дувзаденна хьал даржаргдоацаш, цунца къовсам лоаттабе дагахьа дӀайихьача кхетаченех, иштта царех пайда эцарах.
Хӏара денна хӀана дац аьнна, хьахозаш да тахан укх дунен тӀа тайп-тайпарча моттигашка наха низаш дарца хулаш латта зуламаш. ГӏалгӀайчена, из духхьал дувцарах хайна ца Ӏеш, дика бӀаргадайнад цо даь унзара хатараш, халкъашта юкъера цу тайпара гӀулакх мел унзара да. Из хьал чоалхане а да, паччахьалкхен массе тайпа Ӏаьдало, юкъарлоно даим терко лоаттае езарех а да.
ГӏалгӀайчен миннаца кулгалхочо Мизенаькъан Руслана, ше къамаьл деш, белгалдир; тахан из санна дола унзара хьал хургдоацаш, дӀахьош бола болх хувцалуш боагӀа. Масала, хьалхагӀа тайп-тайпара дунен хьал кхайкадеш лелача наьха, вайцига хьа а баьхка, вайна эшаш доаца къамаьлаш де йиш йолаш хиннадале, тахан из кхыча беса латт, из де бокъо яц цу тайпарча наьха. Россе бахархоша дукхагӀа терко лоаттаю шоай хьамсарча мехка. Цо белгалдир интернет, вахара бувзамаш Россе моастагӀаша леладу, вай кагирхой тувлбар, уж харцахьарча наькъ тӀа бахар духьа. Иштта нийсделар цкъа Махачкалерча аэропорте. Из хьал ГӏалгӀайче а оттаде хьежабар, кхыча моттигашка из чакхдоале дика хетараш а бар. ДукхагӀча даькъе цар эгӀазлоно уж кхоачабу зуламерча гӀулакхашка, дукхагӀчар кхетадеш хилац, шоашта цу тайпарча наькъах доккха зе даргдолга. Цудухьа наха дукхагӀа дӀайовзийта еза, РФ Уголовни кодекса статьяш, закон толхадаь хуле, царна малагӀа бехк бергба.
Цига иштта дийцар, из болх дӀахьош болча Ӏаьдала болхлоша шоашта цу лостамагӀа карагӀдаьнначох.
Белгалдир, цхьайолча хана кагирхоша харцбокъонаш лелаю бусалба дешар дийшача наха духьала, дукхагӀа из хьал царна довзийтараш ба бувзамашка багӀа дин викалаш. Цу даькъ тӀа кагирхошта юкъе лаьрххӀа бола болх дӀабахьа беза, дин викалаш беш бола болх дӀабовзийташ, таханарча вахаре цар деш дола хьехамаш нийса хилар кхетадергдолаш.
Царех дикагӀа дола цаӀ да, моттигерча СМИ гӀолла видеороликаш хьакхоллар.
Цул совгӀа, ший ханнахьа зулама сунт тохар духьа; цӀагӀара, дезала юкъера дӀаухаш болча наха фу леладу ха деза, из болх даим дӀахьош хила беза. Царна хьалхадаккха деза, машаре вахара наькъаш хьаэцар дикагӀа долга. Кагирхошта гойта беза тӀема гӀулакхах хьабоала пайда - бокъонцахьа волча къонахчун гӀулакх из долга, спортаца дувзаденнар, къахьегама тӀера хилар цига Ӏомаделга. Царна хьалхадоаккхаш хила деза, фордал дехьагӀа бахача наьха уйлаш керта чура дӀаяха езилга, царна тӀехьа хила йиш йоацилга.
Цу гӀулакха болча Ӏаьдала болхлоша дукхагӀа къахьега деза, Къилбаседа Кавказа кагирхоша даим леладеш долча вахара бувзамашка гӀолла.
Юххьанца овлангара наха низаш дар, уж ӀотеӀабар дӀадаккхарал дикагӀа цхьаккха а дац. Бакъда кхувш йоагӀа тӀехье дукхагӀа цунца бувзам лелабеш, къамаьлаш деш кхее еза, уж паччахьалкхен Ӏаьдала викалех тешаш хургболаш.
Духхьал баьб алара ца а беш, боккъонца цох пайда эцаш, хила беза беш бола царцара болх. Дицде йиш яц, цу тайпара болх дӀабахьа безаш дуккхабараш биса хилар, царцара бувзам эшаш ба. Цу даькъ тӀа лаьрхӀар кхоачашдара керттердар да - дешара моттигашкара кагирхой Ӏилман оагӀонашца дакъа лоацаш хилийтар, къахьегама кердадараш Ӏомадеш хилар, хьаькъал эцаш, дунен чу уж бахаш хилар.
Нагахьа санна къона саг шийна дезача гӀулакха тӀа хилча, из дег чура хьожаргва цу даькъ тӀа толам баккха; из Ӏехаве, харцон наькъ тӀа ваккха, къаманна духьалваккха атта хургдац. Иштта лоархӀаме да, берашца, кхувшбоагӀарашца психологаша хьехамаш деш хилар.
Тахан латташ дола хьал кхета а деш, дувца деза кхувш йоагӀача тӀехьенна, хӀанз дӀахьош йола лаьрххӀа тӀема операци ца йихьача яргйоацаш хилар, Россе кхерамзлен Ӏалашо яра из дӀахьош хилар. Нагахьа санна ший ханнахьа из хьамсарча мехка эшаш хилар кхетадаьдецаре, кхоана бӀаьзза вайна халагӀа хургдар цу тӀема духьалъотта. Цудухьа вайна эшаш я нийсача наькъ тӀа вай доахаш йола Даьхен бокъо.
Кхетаче къамаьл деш хиннача цхьанне нийса белгалдир - нагахьа санна шоашта Даьхе езе, цхьаццадола паччахьалкхен кхоачамбоацараш, шоашта ца гуш санна, дита деза.
Цу юкъе культуран дакъа дувцаш, нийса белгалдир, тахан вай кагирхой лерттӀа дегӀабара, царех бизза къонгаш бара культуро, Ӏадаташа доккха дакъа дӀалоацаш хилар. Дика кхетам балара чудоагӀаш хӀамаш да: ший къаман культура езаш, лоархӀаш хилар, цунна карагӀдоалачох доккхал дар. Кагий нах, мехкарий вай эхь-эздела юхь я; дикала, наха юкъе лела ховш хилара корта ба, уж юстара ба цу тайпарча харцахьарча наькъа.
Иштта дукха дийцар дешархошца, студенташца дӀабахьа безача балхах, царна юкъе керттердараш лораде ховш, Даьхенцара безам совбоаккхаш, шоай хьамсара мохк безаш бараш дукхагӀа хургболаш болх бе безарах.
Цу юкъе да атта доаца декхар а: цхьан хана харц а баьнна, из бахьан долаш лаьца баьхкача нахаца вахара декхараш кхоачашде дезар. Из декхар кхоачашдара вай массане а - боахамашкарча, гӀулакхаш тӀарча болхлоша - цхьана къахьега деза.
Кхетаче йистейоалаш дийцар, ГӏалгӀай Республике массе тайпа Ӏаьдало, 2024-2028 шерашка наха низаш дара духьала къовсам лоаттабу декхар ший ханнахьа, дикал йолаш, кхоачашдаь хила дезарах. Иштта техкар, мах а оттабир статистикан хоамо хьагойташ хиннача балха.
Цу кхетачене мел дийцачох, беча балха тӀа пайда эцаргба.