БӀаьшерен толам
БӀаь шу дуз Долакха-Юртара керттера юкъарча дешара ишкол яь
Долакха-Юртарча керттерча юкъарча дешара ишколо, доаккхал а деш, дездергда карарча шера ший бӀаь шу дузаш хилар. КӀезига халонаш кхаьчаяц цунга, цо болх беча укх бӀаь шера, бакъда массахана моттигерча бахархошта хьехам балара дика моттиг хиннай из. Из дешара моттиг хьайийллар 1924-ча шера. Цу хана, Долакха-Юртарча ишколе, ялх шера деша йиш йолаш кӀаьнкаш мара бацар. Ха дӀа мел йода ишкол хувцаелар, цо ший наӀараш хьайийллар йиӀигашта лаьрхӀа а, цар таро хилар цига деша баха.
«Цу ишкола сийдола боккха толам ба: цига дийша арабаьннараш дукхача лакхарча дешара моттигашка дийша баьннаб, наха бовзаш а, безаш а, хьаькъал долаш а нах хилар царех. Долакха-Юртарча ишколе дийшача дукхача наьха цӀераш хезар Сийлахь-боккхача Даьймехка тӀом латтача хана. Ишколо доккхал ду ший дешархоех санна, хьехархоех а. Сибрера нах цӀабаьхкачул тӀехьагӀа, цу ишколе юха а дикача хьехархой коллектив вӀашагӀкхийтар. Уж бар цӀихеза хьехархой, дешара гӀулакх дика довзаш бола Ӏоахарганаькъан Ӏалихана Султан, Зайтанаькъан Рамазана Ӏийса, Зайтанаькъан Ахьмада Муса, Гатенаькъан Дзафара Заира, иштта кхы дуккхабараш а», - аьлар «Сердало» газетага ГӀалгӀайчен дешара, Ӏилма министерстве.
Шерагара шу массаза доал, Долакха-Юртара ишкола дегӀайоагӀаш яр, цу чу совйоалаш йоагӀар классаш, Ӏомаеш йола урокаш. ХӀанз укх сахьате из ГӀалгӀайче дикагӀа йола ишкола лоархӀаш я, цо дикал лакха йола кхетам лу ший дешархошта.
БӀаь шу ха - из я даь даьнначунна мах оттабара йола ха. Даь даьнначунна чаккхе яра, ишкола дегӀайоалаяра даьр къоастадара, дӀаяха ха дагайохара, хиннар дагадохара йола ха я из. Иштта цо таро лу дӀахо а толамаш даха, кердадараш юкъедоаладе, лакха дикал йола дешар Ӏалашде, вай ноахала из дӀадала.
Теркал ца дича даргдоаца кхоачамбоацараш юкъе нийслуш а ха енаяр, Долакха-Юртарча ишколе. Ди тӀехьагӀа совбоалаш боагӀар цига деша безам бараш, хӀаьта уж массаза таро йолаш бацар цига деша, хӀана аьлча моттигаш тоъаш яцар. Цудухьа из кхоачамбоацар юстардаккхара йола ха а хьаэттаяр.
1943 шера ишкола кулгалхоша лаьрхӀар, юххьанцара классаш юртара хьужаре чуйолча моттиге дӀаяхьа, дешархошта моттигаш дукхагӀа хургйолаш. Цу тайпара дукхача берий таро хилар шоаш бахача юрта деша баха, цох боккха толам а хилар царна.
«Ишкола хьаяьчул тӀехьагӀа, дукха кулгалхой хувцабеннаб цига. Тайп-тайпарча ханашка цига кулгал деш хиннаб Озанаькъан Хоасбота Мухьмад, Дахкилганаькъан БӀазе Мухьар, Далганаькъан Аси-Хьажий Дрес, Оздой Къардаша Мухьмад, Ӏоахарганаькъан Сандрой Султан, Дударанаькъан БатӀала Урусхан, Янданаькъан Мухьмада Мухарбик, Марзенаькъан Анатоле Ӏалихан, Аькхенаькъан Ювназа Мурад, Шакренаькъан Османа Раиса, Элмарзанаькъан Азматгире Ӏийса, Коазой Хангире Аза, Шовхаланаькъан Заьудина Лейла, ТӀонганаькъан Ахьмада Фона. ХӀанз укх сахьате бӀаь шу доалача ишкола кулгал деш я Шовхаланаькъан Мухьмад-Башира Имана», - аьлар ГӀалгӀайчен дешара министерстве.
2022 шера, къаьнагӀчарех цаӀ йолча Долакха-Юртарча ишкол цӀенхашта тоайир. Цига деша дагӀача берашта дола хьалаш вӀашагӀдохкаш, хоза кулг теха, сийрдаяьккхар из, цунга хьажжа хьехархошта йола таронаш а аттача яьлар.
Керттердар да цу юкъе, берашта даар кийчдеш йола моттиг таханарча дено дӀадеххача беса тоаяь, кийчъя хилар, берий таро хилар сийрдача, цӀенача моттиге дӀайха даар даа. Таханарча дийнахьа, цу дешара урхаллене 13 класс я, юкъера хьаийцача цига дешаш да 270 бер, цо тешал ду из ишкол мехка дикагӀчарех лоархӀаш хилара.
Долакха-Юртара ишкол дӀахо а, хьалхарчарех йолаш, болх беш я. Республикан кхыйолча ишколашта юкъе ше йолча хьалхарча мугӀаре йоалаш, берашта кхетам бала лаьрхӀа а я.
