Культуран цӀенхашта тӀехьале
«Абрамцево» музей-заповедника ГӏалгӀайчера гойтам
Лайчилла бетта 20-ча дийнахьа, ГӏалгӀай Республикан Паччахьалкхен сурташ гойтача галерее хьабийллар «Бӏаьшерашкара Абрамцево Ӏадаташ» яха Паччахьалкхен историко-исбахьален музея-заповедника гойтам.
Культуран кхетачене дукха нах гулбеннабар, цу юкъе бар дешархой, студенташ, кхоллама болхлой.
Кхетаче хьаеллаш, ГӏалгӀай Республикан культуран министра Лаьнанаькъан З.И. белгалбир цу проекта лерхӀам, из гӀалгӀай паччахьалкхен 100 шу дузаш хилара хетабаь дӀахьош хилар. Цо иштта аьлар, цу гойтамо «вӀашагӀтох истори, искусство, халкъа карагӀдоалар, цунца цхьана культуран тӀехьале вайна йовзийт - вай боккхача мехка юкъара а деза хета хамаш».
Лоацца дийцар Абрамцево оалача моттигах а, цун цӀихезача даьйх а, цар доттагӀех а - суртанчех, йоазонхоех лаьца ГӏалгӀай Республикан Паччахьалкхен кулгалхочун хьалхарча гӀончас Саганаькъан И. М.
«Дика хет тахан Абрамцевох дола цхьа дакъа гӀалгӀай лаьтта долаш»,- аьлар цо.
Культуран бувзамах, ГӀалгӀашцарча дикача гӀулакхех, Ӏадатех, Россе мах болча тӀехьаленах дийцар «Абрамцево» музея-заповедника исбахьален отдела кулгалхочо Грушко А. А.
«Тхо чӀоагӀа раьза да, мах бола Абрамцево истори укх гойтамга, сурташка, кулгаговзалга гӀолла ГӏалгӀайченна довзийта».
Гойтам дӀаболалуш хьаьшаша, фусам- даьша шоайла совгӀаташ дир, къаман Ӏадаташца дувзаденна.
«Абрамцево» музея болхлочо Л. И. Бессоновс, иштта Ю. А. Махасевича галерея фусам-даьшта, хьаьшашта хохломера сурташ тӀадола керта тӀа техкаду йовлакхаш делар, уж ГӏалгӀайчен кхалнахага чӀоагӀа хоза товра.
Гойтаме баьхкарий дахо таро хилар хозала, Ӏадатий дуне довза, из хозал хьакхоллара исторех хьокхабала.
Экспозицена чуйоагӀаш яр къаьстта йола искусствоца бувзабенна къахьегам гойта оагӀув. Хьалхарча даькъе цига хиннарий таро хилар Абрамцево истори довза, наггахьа мара гуш доацача ХӀХ бӀаьшерен сурташка, мебелашка, вахара къаьнарча гӀирсашка гӀолла. Цунна чудоагӀаш дар къаьнарча говзанчашта карагӀдаьннар, цар техьаленна дитар.
Гойтаме дукхача ноахалех болча суртанчий балхаш довзийтар. Уж дар мехка кулгаговзала, искусствон, исбахьален гӀирсаш деча даькъ тӀа цӀихезача наьха кхолламаш. Царна юкъе яр Ворносков Василе, Серегин Валентина, Дроздовске Александра, Дягтерев Геннаде, Обухова Татьянай, Андрианова Аннай, Филиппова Аннай, Бободей Иринай, иштта кхычар цӀераш.
Деррига балхаш ший тайпара хоза дар, хӀара говзанчас шийна ма хов хьакхелла дар уж, хьажархочун безам тӀабодаш.
Ветрова Лидияй када та сурташ дехкара болх геттара белгалбоалаш бар, ше морг кхы боаца, тӀахьежача беза бола, даьй гӀирс бар цо баьр, бӀарг тӀаотташ хоза а бар из. Дроздовский А. ший тайпарча гӀирсашца даь сурт (панно) а дар гулбеннарий теркам тӀабодаш, дукхачарна хоза хеташ; иштта дахчан дукха балхаш дар, шаьра а, харшаш даьха а, тайп-тайпара а. Царга хьожаш хиннараш а дукха бар.
ТӀабувхабу гӀирс, тайп-тайпарча ханашкара истори гойташ йола пхьегӀаш - из деррига а ший тайпара безам тӀабодаш дар. Из духхьала гойтам хинна а Ӏацар, сага дег чу йицлургйоаца лар юташ дола хьал, къаьстта терко е езаш хинна балхаш дар уж. Из культураш шоайла дӀа-юха йовзар дар, цо цаӀ болча вай боккхача мехка къамий культураш, хозаленаш гойтар, тӀехьаленах доаккхал дайтар.
Кица да «цкъа бӀаргагор дикагӀа да, бӀаьзза хьахозачул», яхаш, из цу гойтама доагӀаш дар. Сога хаьттача хӀара саг гӀоргвар цига, наггахьа мара гуш йоаца хозала таронаш бӀаргаго. Из а, арахьа даваха лела ца везаш, «Абрамцево» музея-коа хьакхелла хозал го.
«Баьшерашкара Абрамцево Ӏадаташ» яха гойтам хургба, 2024 шера оагӀой бетта 15-ча денга кхаччалца.