- Мишта дагадехар хьона наха гӀо деш йола ганз хьакхолла?

- Цу ханашка нийсденнача цхьаццадараша сомаяьккхар са кер чу из уйла. 2013-ча шера цӀавена, цӀагӀа вар со. Нана могаш йоацаш яр, цудухьа вай мехка ваха аьнна сецар со. Москверча паччахьалкхен университете дешаш вар со «экономист-менеджер» яха оагӀув хержа, вахаш а цига вар. Из ха дагалаьцача, вӀалла дага а дацар сона; иштта йола проект айса вӀашагӀйолларг ма йий, аьнна. Цу хана вай республике болх дӀахьош яр «Эздел» яха культуран, наха юкъе яьржа йола моттиг. Цун доакъашхошта юкъе вар со а. Даьла ший духьа наха гӀо деш леларий кхетаче дӀайихьар оаха. Цу хана чуессар сона, из ганз хьакхолла уйла. Бутт баьлча, ганз вӀашагӀъеллар оаха, «Тешам» аьнна цӀи а тилла, бокъонца бола боккха болх дӀаболабир ганзо. 2014-ча шера цунна кулгал деш хилар со. Дукхача хӀаманна тӀахьажа везаш болх бар из. Тайп-тайпарча моттигашка дӀа-хьа ухаш, гӀо эшача наьха хьал ма дарра тахка дезаш хулар. Атта дацар духхьал из оагӀув лелабе. Халача хьале эттача наьха гӀулакх тахка, зем баккха дега хало дар. Даьла къахетамца, уйлай цхьанкхетар долаш нах бар тха тоабан юкъе. Проекташ кхоллаш, наха новкъостал дара мугӀ оттабеш, къахьегар цар хӀара денна. Тхоай мел болча низаца къахьегар оаха, массахана цхьаннахьара хӀама дарга сатувсаш, хьежаш нах багӀаргбоацаш. Вахара хьал аттачахьа доаккхаргдола, пайда хургбола хӀама лаха хьожар тхо эггара хьалхарча юхьанца. Ма дарра аьлча, чкъаьра меттел, из лувцаш дола зӀак Ӏалашдора оаха гӀо эшача сага.

- Цу беркатеча гӀулакха тӀехьа гӀо деш мала вар шоана?

- Цу хана Ӏаьдалгара гӀо хулар тхона. ХӀара бетта «Тешам» яхача ганзо дуача хӀамах дизза дола тускараш дӀадекъар мискача наха. 2014-ча шера 3000 эзар совгӀа дезал бар тхога дӀаязбаь латташ. Из болх дӀабахьа, Даьла духьа гӀо деш лелараш эшар тха тоабанна. Иштта цхьайолча моттигашкарча болхлоша гӀо дора тхона, наха хӀамаш дӀаекъаш. Из гӀулакх дикагӀа дӀадохийтаргда аьнна мел хетараш, юкъелаца хьожар тхо. Белгалде деза, укх итт шера къахьегаш, тха болх дикка тоабаларгахьа бийрзаб, аьнна. Тахан оаха къахьег паччахьалкхен балха моттигаш юкъелоацаш, гӀо эшачарга телаш дола ахча дӀакхоачийташ. Мискача наха чӀоагӀа новкъостал хул цу ахчах.

- Палестинерча наха гӀо деш дӀабихьа болх вайна массанена лоархӀаме ба. Мишта дӀачакхдаьлар из деррига, фу аргдар Ӏа тахан?

- Вай къаман вахара истореца Ӏодужаргдолаш, дусаргдолаш хӀама да из! Палестинерча бусалба наха, Израила юкъе из хатар латтача дуккхача шерашка, вай наха чӀоагӀа дагадоаллаш хӀама дар из, цу наха малагӀча тайпара оарцагӀбаргба ца ховш. Тахан аьттув хилар вай царна новкъостал де, Даьла къахетамца. Из аьттув вай баьлар, цкъа-дале, РФ президента Путин Владимира Палестинерча наьха оагӀув хьаллоацаш хиларах; шозлагӀа-дале, вай мехкада Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьла вар цу наха гӀо гулде аьнна соцам баьр, из беркате гӀулакх доаржаде аьнна амар деннар. Тха ганзе, иштта кхыйолча Даьла духьа гӀо деш йолча моттигашка, вӀашагӀъехка лаьрххӀа тоабаш яр из болх тӀатеӀӀа дӀахьош. Хьалхарча кхетаче массарашка хоам бир оаха, «Тешам» ганзо, дикача наьха клубо шоашта моггача тайпара цу наха хӀамаш гулъергья, хӀаьта администрацеша шоаш дӀахьоргба из болх. 2023-ча шера гуйран тӀеххьарча бетта 14-ча дийнахьа дӀакхайкадир оаха из беркате гӀулакх.

Цхьа дега тоам беш тамашийна хоза дӀадоладелар деррига. Из оаха кхайкадаьча миноте денз; хьааха, тайп-тайпара новкъостал де болабелар вай мехкахой. 200 тонн совгӀа хӀамаш гулйир вайцига, 79 млн сом ахча дар. ЧӀоагӀа хоза эттар вай къаман нах цу мискача наьха гӀулакхага хьажа. Цхьацца гӀулакхаш кхоачашде шоаш дӀаьхача шерашка Ӏоадеш лаьтта ахчаш хьакхухьар бахархоша. Юрташка, шахьарашка мел баха нах хоза ураайттар цар оагӀув хьаллаца! Вай къаман наьха оамал я из, мискачунна гӀо де кийча хилар. ЧӀоагӀа сагота хулар бахархой; дӀакхоачаргйий-хьогӀ уж хӀамаш Газерча нахага, яхаш. Мехкадаьга гӀолла, деррига новкъостал царга дӀакхоачаргдола наькъаш лохаш да тхо, аьле, дегаш тедора оаха вай мехкахой. Из чакхдоаккхаш латтараш сои, дийша саг вола ЦӀолой Нурдини вар.

МЧС фецарча кемаца Шолжа-ГӀалий тӀара дӀадаха, Египтерча Эль-Ариш яхача шахьара аэропорте Ӏодаьлар тхо. Цигарча, Египтерча, гӀо деш йолча ганзага дӀаелар оаха хӀамаш. Диъ ди даьнначул тӀехьагӀа, Газерча бусалба нахага дӀакхаьчар вай мехкара яхьийта хӀамаш. ХӀара яьшка чу каьхат дилладар оаха: «Ер хӀамаш шоашка дӀакхоаче - тхоца бувзаме довлалаш»,- аьнна. Йоккха юкъ ялалехь, Газера бахархой, бувзаме бувлаш, вай мехка доккха баркал оалаш бар. Вай фу къам да, ГӀалгӀайче яха республика мичахьа улл, яхаш, хеттар цу мискаша. ЧӀоагӀа цецбаьнна бар уж, вай мел да дӀахайча. Боккхача мехкаша гулдаьчул дукхагӀа новкъостал вай мехкагара кхаьчад, яхаш, тамаш еш бар.

- Вайцига чуӀе моттигаш кораяьй Палестинерча наха. Тахан миштад цар хьал, фу леладеш ба уж?

- Тахан вай мехка Ӏеш бараш 94 саг ва. Мехках, цигарча вахарах беха; дукха халонаш, Ӏазап эза нах ба уж. «Тешам», дикача наьха клуб, республикера бувзамахи къамашта юкъерча политикахи болча оагӀон болхлой цар вахара хьалашка хьожаш ба. Царга эрсий мотт Ӏомабайташ, вай мехкара культура, Ӏадаташ дӀадовзийташ къахьег вайцига. ЧӀоагӀа хоза хет, цу наха вайцига паргӀата йолаш. Даьла къахетамца, хана йӀоахал шоай мехках кхийтта, Палестине маьрша вахар дӀадахьа аьттув хургба цар.

- Кхыболча нахага хьежача, тахан вай мехкарча бахархошта лоархӀамедараш малагӀаш да аргдар Ӏа?

- Хьай кара хӀама доацаш, зе езаш хул хьа цу мугӀарера моттигаш. Масала, Египет боккха мохк ма бий, 100 млн совгӀа адам дахаш. Динах боахкаш бола нах, цӀихеза Ӏилманхой дукха бах цига. Дале а, цигарча цхьан вахархочо аьлар сога, вай къамо ший Ӏадаташ, эздий оамалаш, динцара гӀулакх чӀоагӀа лораду, шоай культуран гӀулакха хам беш нах да шо, аьнна. Ма дарра аьлча, цигара бахархой цецбувлаш бар, иштта боккха боацача мехкарча наха, цхьа барт кхийтта, цхьатарра ураэтта, иштта доккха новкъостал Ӏалашдарах. Интернете гӀолла цар деча къамаьлах а, гуш да из тахан. Карарча хана, къаман беркате оамалаш лораяр, йоаржаяр, кхыболча нахах дог лазаш хилар, чӀоагӀа лоархӀаме да. Дикал йоаржае сихвала веза саг. Дуне-м дӀаьха дац, вахара ха сиха йода! Кхувш латтарашта хоза масал хургдараш дита деза вай. Из да тахан керттердар. Ӏа хӀама эшачун дог хьастарга хьежжа хул, хьона Дала луш бола аьттув. Из дагалоаттадеш хила деза вай массахана. Духхьал из оагӀув керте лоацаш, дӀахьош ба «Тешамо» ший болх укх массайтта шера.

- Ахьмад, фу аргдар Ӏа вай мехкахошка?

- Къаман хӀама лоарадеш, дӀагӀо аргдар аз тахан: къаман оамалаш, Ӏадаташ, культура, сийдолча къоанашкара вайга хьакхаьчар. Дунен вахар атта дац… ВӀалла а дагадоацача хана, хьона ца меттача тайпара хувцадала йиш гонахьара хьал. Цудухьа чӀоагӀа лоархӀаме да, вӀаший барт лорабеш, оагӀув хьаллоацаш, дикадар доаржадеш, дахар. ЧӀоагӀа лоархӀаме да беркатедар Ӏомадеш хилар! Эздийча нахага товш дац йоахар, цӀаьрматал, хьагӀ хилар. Даьла раьза вар хьаллоацаш даха деза вай. Воаш беш бола болх, бехктокхаме дӀабахьа беза вай. ЛоархӀаме да из хӀара сага вахаре. ТӀаккха хургба вайна юкъе барт, безам.