Чархаш тӀара кхерам
Машин во хехкачоа, гӀод тохар хьаллоацаш ба республикан бахархой
ХӀара дийнахьа лелаш, Шолжа-Шахьара, Магаса, Наьсаренна, МагӀалбика, Илдарха-ГӀаланна, Эккажкъонгий-Юрта юкъе дадача наькъашка боккха кхерам боаржабеш, машинаш хехкараш зув вай тахан. Мичара воагӀа ца ховш, хьа машина лампаш тӀа «мераж тӀатоӀайийя», вай хьачуотт хьона цаӀ тӀехьашкара, тӀаккха лампашца сердал техе, «баркал» аьле дӀаэккх. Йоккха цӀи йоае водаш санна, тӀехъэккх хьона юхеда цаӀ, низткъа мара светофора хьалхашка саца ца кхоавеш…
ХӀаьта цхьавар, цхьаккха эхь-бехк ца хеташ, шийна гонахьа мел йолча машинашта юкъеда дӀахьалхаэккха гӀерташ, кхаст. Доккхача хатара юкъе ца болхаш, бус ишттабараш, Даьла къахетамца, гонахьарбараша «Ӏовдалча сага никъ бита» яхар хьаллоацаш хиларах…
Бакъда царна шоашта-м иштта хетац из; геттара говза, лакха начӀал долаш шоашта машин ловзае харах шоаш кӀалхарабувлаш санна хет царна. МоллагӀа хатар хилча, хозаш дола къамаьл цхьатарра хул: «Цхьа кӀеззига мара дӀатӀаваьннавацар со дехьарча наькъ тӀа», «Цхьаккха бахьана-м къайладац аз уж кораш», «Саг кхераве дагахьа-м вацар со, иштта нийсделар-кх», «Цаховш сегаяр аз уж лампаш»…
Тахан вай массане кхетаду-кх, цу къамаьлий ши кепиг хиллал мах боацилга. Тахан Россе паччахьалкхено суд такха оттаву наькъ тӀа харцахьа хьайза, кхыбарашка авари яйтар. Гонахьарча машинашта новкъарле ер бехктокхаме оттаве лаьрхӀад тахан! «Селий мехкарча Каспийска № 104 йолча суда оагӀон судахочо техкар наькъ тӀарча машинашта новкъарле еш хиннача сага гӀулакх. Цун бехк байбеш дола цхьацца бахьанаш юкъелаьца, 180 эзар сом ахча такха оттавир из», - йоах хоамо.
ГАИ болхлоша дувцачох, 2023-ча шера Ӏан шоллагӀча бетта 31-ча дийнахьа хиннад из. 18 шу даьнна Каспийска вахархо ший машинаца харцахьарча оагӀон тӀа ваьнна, кхыча машинашта боккха кхерам боаржабе волавеннав. Ше даьчох дехкеваьнна, судахочунга ма хулла ший гӀулакх кӀаьддар дийхад цо. Къилбаседа Кавказе а къаьстта вай мехка а бахача наха ловргдар аьнна хет, иштта хӀаразбаьнна наькъ тӀа леларашта судо доагӀар дӀалуш хилар. КорзагӀбаьнна машинаш хехкараш тахан шортта болаш ба вайна гонахьа. Нийслураш тайп-тайпара хул: цхьанне вӀалла уйла дӀацакхачарах моллагӀа, кхерам боаржабеш йола хӀама ют наькъ тӀа; хӀаьта цхьаволчо лаьрххӀе, воча дагара волаш, хатар хьадийя толхаю наьха машин. Геттара цецвоаккхаш дола хӀамаш хьахоз тахан вахаш… Наьха машинашта новкъарло, зе дер иштта атта кӀалхарвувргвац!
Царна доагӀаш дола таӀазар дизза дӀадала деза! Масала, вай зувш да-кх тахан, светофор вӀалла теркал ца еш дехьаийккхе, тӀаккха духьалвоагӀачун никъ цхьа во хоадабеш, гола техе цхьавар дӀачуверзар. ВӀалла хала лаха безаш бац уж, хӀара денна арадувлача вайна гонахьа болаш ба. Наькъашкара бокъонаш теркалъеш боацаш, шоашта товр леладеш бола зуламхой ба уж. Цхьаккха къахетам боацаш, доаггӀаш дола гӀод тоха деза иштта леларашта! Уж беций тахан наькъашка хулаш долча хатарашта бехкебараш? Когаш, кулгаш, дегӀаца мел йола тӀехк кагьяь бадараш кӀезига байнабац вайна, хӀаьта вахар хаьдараш мел ба цу наькъашка?..
Цхьаккха бехк боацаш, шорттига машин лоаллаш хьавоагӀачунна ма дукха качъихаб иштта ираз дайна машин хехкараш. Цу хӀамах наха хетар тохкаш, болх дӀабихьаб оаха. Массане дувцар цаӀ да; бехкебарашта, наькъашкара бокъонаш лархӀа сагота боацарашта доагӀар дӀале, яхаш! Тахан хьаоттаяь латташ йола бокъонаш лоархӀаш ваха веза хӀаравар! Массане да гӀулакхаш, хӀаравар хул балха, цӀагӀа дӀакхача сиха. Хьайна гонахьарча наьха уйла еш, хила декхарийла ва хьо, зуламхо ма хила, наха балийна ма вала!
