ПаргӀатта урагӀбаха, гӀалай моттигашка, лоамашка хьажа йиш я цар. СалаӀа, чуӀе цӀенош хьаделлаш, туристий доазош шердеш къахьег мехка. ГӀалгӀай мехка дӀакхухьача боламашка, тайп-тайпарча кхетаченашка, сайренашка дакъа лаца аьттув хул туристий. Альпинизм, гувнаш тӀа урагӀаахара гӀулакх Ӏомаде йиш я цар лоаман моттигашка. Вайцигара моттигаш мел бӀарг тӀаотташ, йӀаьхий, хоза я царна дӀагойта ха деза вайна боаггӀача боараме. Тахан вай дувцар да хоза видео, кино, клип йоаккхаш къаман беркате Ӏадаташ, оамалаш, истори, культура дӀадовзийтар. Тахан интернета оагӀонашка вайна гу эзараш моттигаш гойташ яьха видеош, цхьаяраш пайда беш хул, хӀаьта цхьаяраш вӀалла эшаш йоацарех я.

Интернетага гӀолла тахан латтача хана моллагӀа моттиг йовза аьттув ба вай. Наьсарера, Илдарха-ГӀалий тӀара вахархо минот ялале Австрале, Америке, Африке кхача йиш я тахан. Массехк книжка хьаийца, цу тӀа уж еррига моттигаш тохкаш, йовзаш вагӀар санна да из… ХӀаьта укхаза вай баркал ала деза из деррига камерца дӀаяздеш, хоза хургдолча тайпара тоадеш наха юкъе доаржадеш ваьллачун. Вай республикера бахархой а ба из болх иштта дӀабахьа йиш йолаш. Тахан вайцига долаш да из, бакъда кхы а дикагӀа из болх тоабича боккха пайда беш хургда. Тахан вай лелаеш йолча телефонашца моллагӀа хӀама дӀаязде йиш я. Лакха лоамаш, гувнаш, ма даггара пурх беш дола кхуркхолгаш, хьийдда дода хий, хоза дека оалхазараш, беркате Ӏалам - из деррига вай лоаман моттигашка дӀаязде йиш йолаш да тахан. ХӀара юрта, шахьаре я хоза, беркате моттигаш. КӀеззига къахьийгача, дерригача дуненна тамашийна хоза кино гойта йиш я вай ГӀалгӀай мехках. БӀарг гӀадбугаш йола моттигаш бӀаргаяйча, вайцига бахка, ха яккха безам бараш дукха хургба. Дронаш лелаярах, тахан «оалхазарий бӀаргашца» дукха хӀама гу вайна лакхера. 

Цецвоаккхаш хул лакха, кура гӀалаш, Дала вайна хьаденна хоза Ӏалам, тайп-тайпара оалхазараш, оакхарий. Тахан даьржача кердадараша вайна лур боккха аьттув ба. Цудухьа моллагӀа хӀама хьатӀадаккхар ший дегӀацара начӀал, говзал сомайоаккхаш хила деза, кхыча мехкашкарча наха бӀаргадайча, цар масал эцаргдолаш, дог тохадолийтаргдолаш. Россе моттигашка бахача наха, Ӏалама сурт санна кхыдараш довзар деза. Масала, малагӀа спорт вайна гарга я, малагӀча тайпара гӀирс лелабу, кулгаговзал йолча вай мехкахоша фу тайпа хӀамаш хьаю, иштта хӀаранена довза ловш хул къамий даараш. Тхьовра денз вай кийчбеш бола кхача дӀагойта беза массанена. ГӀишлошцара оагӀув теркалбича, цох геттара дукха да гойта, дувца. ДӀахьокха деза къаьнара шифер тӀаулла вай даьй баьха цӀенош; ювцаш, говза балхаш деш еш хинна карташ, коанаӀараш, цӀен гонахьара моттигаш. МоллагӀча сага хоза хеташ хӀама да из. 

ДӀагойта массанена вай юрташкара, шахьарашкара маьждигаш, хӀара пӀаьраска дийнахьа бахархой маьждиге ухаш бола наькъаш. Тахан Ази, Европе, Америке, иштта кхыйолча моттигашка бахарий ха безам ба, кхыча къамий наха шоай берашта фу Ӏомаду, цар шоай бешамашка фу дӀаюв, малагӀа герз леладу, цар культура, истори мичахьара хьадоагӀаш да. Инде, Бразиле, Африке бахача наха ший мехкара хозаленаш, истори дӀадовзийта геттара лакха начӀал дола йоазанхо хила везац, боаггӀача боараме хьаяьккхача видеос бӀаргадайт из деррига, цунга хьежача нах дерригнех кхетаргболаш яккха еза из. Керттердар царна дӀахьокха хӀама хилар да, хӀаьта вай мехка из долаш да шортта. Вай говзанчаша даьд уж тайпара балхаш, хӀаьта вай а тахан из гӀулакх хьаллоацаш, шаьрдеш дӀадаха деза. Мехкара хоза мел йола моттигаш хьатӀаяха еза сих ца луш, говзал юкъейоалаеш, ший начӀал сомадоаккхаш. ГӀалгӀай мехка дукха да моллагӀча сага дог тохадолийтаргдола хӀамаш!