1954-ча шера ахкан тӀехьарча бетта 15-ча дийнахьа Кокчетаверча Арык-Балык яхача юрта яьяр Хьанифа. Бера хана денз, къахьегама тӀера йолаш, цхьа беркате, дика бер долаш хьалкхийра из.

ЦӀен йоккхагӀа йола йоӀ яр Хьанифа. Кхахьегама, хӀама хьадара тӀера йолаш кхийра, бера хана денз. Дика дешаш яр ишколе, цӀагӀа йолча хана массаза нанна уллув яр, цо мел деча хӀаманца новкъостал деш. ЦӀагӀа лостам бе, тайп-тайпара даараш кийчде ховш яр Хьанифа бера хана а. Даиман дог делаш, ший низах тийша, наха новкъостал де кийча саг яр из. 1970-ча шера мехка баьлар цар дезал, 16 шу даьнна яр Хьанифа цу хана. ГӀалгӀай мехкарча сийнача бешамашка, бӀарг тӀаотташ хоза йолча аренашка цо ахка дӀахьош хинна ханаш яр уж. 1972-ча шера Наьсарера № 2 йола ишкол яьккхар Хьанифас.

Денош хӀама ца деш дӀа ца ахийта, цӀихезача Наьсарерча хӀамаш тегача фабрике балха яхар из, бригадира гӀонча йолаш къахьега йолаелар. Йоккхача тоабан юкъе цо ший хьалхара къахьегама денош дӀадоладаь ха яр из. Бера хана денз, хӀама хьадеш хилара тӀакхувш хинна Хьанифа цхьаккха ди зехьа доаде Ӏема яцар. 1974-ча шера Буро тӀарча юртбоахама гӀулакхех йолча Лоамарой института экономически факультете деша эттар из.

Студентка йолаш, дукха дика нах цунна байза, керда вахара никъ дӀаболабаь шераш дар уж. ЦӀихеза хиннача цу вузе цу хана тайп-тайпарча къаман дукха нах бар деша этта. ГӀалгӀай, нохчий, хӀирий, черсий, селий, иштта кхыдолча къамех бола кагирхой бар цига дешаш. Шийца цхьан курсе мел баьгӀача студенташта тешаме, дика новкъост, доттагӀа йолаш чакхъяьлар Хьанифа. Дукха шераш даьлча, цун вахара никъ хаьдалга хайна; хозача, безамеча дешашца из дагалувцаш, дега бохам хинна бар уж.

«Укх тӀехьарча шерашка къахетам боацача лазарца къувсаш, духьаллаьттар из, дог ца дуллаш; бакъда лазаро чӀоагӀа лаьцадар цун дегӀ. Шийца деша баьгӀарашта, болх беш хиннарашта юкъе хоза цӀи тӀехьа йолаш дӀаяхар из, массане лоархӀаш саг яр Хьанифа. Тха дегашка массахана иштта йолаш яха йисай из», - язду цу цӀагӀарча нахага дайтача каьхата тӀа.

Институт яьккха яьлча, Наьсарен кхален юртбоахама оагӀонцарча моттиге керттера бухгалтер хилар цох, тӀаккха йоккхагӀа йола экономист йолаш болх бир, цул тӀехьагӀа юртбоахама гӀулакхех болча болхлой профсоюзий кхален комитета кулгалхочун заместитель хилар из. Ше къахьегаш мел хиннача моттигашка цо бехктокхаме, боаггӀача боараме, балхарча тоабанца тарлуш болх дӀахьолга зувш дар лакхе латтача хьакимаша, гонахьа мел хиннараша. 1993-ча шера ОПФР экономически оагӀон хьалхале лелае хержар из, цул тӀехьагӀа цу моттига кулгалхочун гӀонча, дӀахо кулгалхо хилар.

2004-ча шера Россе Пенсионни ганза отдела кулгалхо яь, Москве болх бе Ӏохьожайир из, бакъда цӀаьхха кхийттача лазаро гаьнабалийтанзар цун цигара болх, цу шера цигара моттиг йита цӀаера из. Ший говзал, начӀал тайп-тайпарча моттигашка гойташ чакхъяьннай из, бакъда эггара чоалханегӀа бола болх республикерча Пенсионни ганза кулгалдар бар. Дукха адам тӀалаттар, массанена товр де вӀаштӀехьа дацар, эгӀазъухараш хулар, ди- бийса доацаш уйла е езаш, къахьега дезаш моттиг яр из. Шийна могаш дола гӀо наха де гӀерташ, ший мел бола низ Ӏобилла лаьттар из цига. 

Цунца цхьана къахьегаш хиннача, ПФР керттера болхло хиннача Тоачанаькъан Раисас тахан из дагалувцаш дувц: «Дувца эттача вӀалла дийца ца валлал дикаш доахкаш саг яр Хьанифа. Ший низ дӀакхоачаш дола новкъостал наха деш, ший декхараш лакхача говзалца кхоачашдеш, нах безаш, ше езийта ховш, саг яр из. 90-ча шерашка, республика йизза фусамех беха нах болча хана, доккха дукъ дар цунна тӀалаьттар. Болх бе лерттӀа моттиг йоацаш, вагончикашка къахьегаш, дукха болх бар кхоачашбе безаш лаьттар. ЧӀоагӀа къахьийгар цо боаггӀача боараме болх дӀабахьа моттигаш хилийтара тӀехьа. Россе Пенсионни ганза тоабан юкъе лоархӀаш, хам беш болхло яр Хьанифа. Командировках яхача гора тхона цунца мел лакха лерхӀам лелабу, езаш тӀаэц. Шийна тӀалатта декхараш дика довзаш, хьаденнача хаттара дала жоп дола ЦӀенача дега сердал яр из.

Хийла, массехк сахьата дӀаьхдора цо болх беш дола ди, дизза кхоачашде гӀертар из шийна хьалхашка лаьтта декхараш, наха накъайоалаш, цар хьашташ кхоачашде гӀерташ ди, бийса доацаш къахьегар. Цудухьа иштта вола саг дӀавалар тахан вай мехка боккха эшам ба. Вай республикерча Пенсионни ганза керте из оттаяр Москверча боккхача хьакимаша могадаь дар, царна гора из ший болх дика бовзаш йолга. Ший декхараш бехктокхаме леладарах «ПФР гӀоръяьнна болхло» яха цӀи луш, ПФР лоархӀамеча книжканна юкъейихьар из. Тахан из йовзараша дувцача тайпара, харцон духьаллатташ, цӀена уйлаш, нигат долаш, наха гӀо де хьожаш яьхар из.

«Вай къоаной дукха халонаш лайна, хала вахар диа ба шоана, цар хьашташ кхоачашдеш, царна терко еш хилалаш», - оалар Хьанифас ший балхарча тоабанга. Дуккхаза нийсделар цун вахаре, балхара йохар кхерам болаш, бакъда, цӀаккха йоха ца йохаш, хийла маӀача сага хургдоаца денал, къонахчал гойташ, харцо чакх ца йоалийташ духьаллаьттар из. Иштта болча нахах Даьлах кхераш, цӀена дегаш дола нах ба оал вай къаман юкъе. Кагирхошта, берашта нийса никъ хьехаш, хозача, беркатеча хӀаманна уж тӀахьехаш къахьегар цо. Ший дезал бацар Хьанифай, бакъда шийна гонахьа хиннача наьха вахаре цхьа дика хӀама хилча, из шийна хилча санна тоам хулар цунна. 

Ший балха тӀа дукха хӀама гуш, цо кхетадора, вай къона тӀехье яхь йолаш, денал долаш ураоттар мел лоархӀаме да. ЧӀоагӀа боккха бохам хинна дег чу дижар цунна 2009-ча шера суда пирстопаш чубола гӀишло эккхача дийнахьа цига ший йиша Аьсет кхалхар. Мехкарча массаболча бахархошта Ӏоткъам хинна, унзара хатар дар из. Цул тӀехьагӀа, ший балха тӀа вахар хаьдар цун дега чӀоагӀа хьамсара, боча хиннача йиший-виӀий ТӀоханаькъан Мухьмада. Йишийца Маремаца цхьана Аьсета кӀаьнк хьалкхевир цар.

Тахан Воронеже лакхара дешар дешаш ва из. 2019-ча шера гуйран хьалхарча бетта 20-ча дийнахьа хаьдар Марема вахара никъ. Наьсарерча берий библиотеке къахьийгар цо йӀаьхача хана, дукхача наха йовзаш, езаш саг яр. Сага даьча цхьан гӀулакхо хийла доккха яздаьча книжкал дикагӀа хьагойт цун вахар, нигат. Царех цхьа масал доаладу вай тахан.

Цхьан дийнахьа Хьанифа йолча тӀавера Яндарера ха яха воккха саг. ТӀема доакъашхо хилара тешал деш дола каьхаташ цахиларах, пенси хьадола ца долийташ лелавора из миска. Тайп-тайпарча моттигашка, хьакимашта тӀаухаш, цхьаккха тайпара ший аьттув цабаларах дувцаш, леткъар из. Цо мел дувцачунга ладийгӀа, Подольскерча тӀема низах йолча моттиге каьхат дахьийтар цо. Дикка ха яьлар цхьаккха тайпара цар каьхат ца луш, цу гӀулакха терко ца еш, бакъда Хьанифа из хӀама иштта атта дита лаьрхӀа яцар.

Юххера а, хьакхаьчар из саг тӀема бӀухо хинна хилара тешал деш дола каьхат. Сов чӀоагӀа гӀадвахача ветерана малагӀча дешашца ше баркал аргда хацар. Ма дукха сатийсадар цо цу денга! ТӀера ца йоалаш, цу сага бокъонаш меттаоттайир Хьанифас. Шийна тӀехьа хоза, беркате лар йита дӀаяха саг я Хьанифа, цо даь дикаш довзаш, цар хам беш бола мехкахой тахан кӀезига бац. Шоай дуӀашца АллахӀагара из ехаш бола, цо леладаьчун хам бовзаш хинна нах ба уж. АллахӀа Ялсмален хьаьша йойла цох, иштта вай мел байнача йижарех, вежарех а болба. Даь дика цӀаккха а довц, беркате лар хиле дус из баха бисарий вахаре, саг дӀаваьлча а!